Aksu, Antalya Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan 4 ilçeden birisidir ve Antalya’nın en yeni ilçesidir.
ULAŞIM
Aksu, Antalya arasındaki uzaklık 16 km. dir. Antalya-Alanya karayolunun 15’nci kilometresindedir. İlçe: Antalya Hava alanı ile D-400 karayolu ulaşım ağı içerisinde kalır.
TARİHİ
Yerleşim yeri, bir nahiye iken, 1977 yılında Belde olarak teşkilatlanmıştır. Çünkü: günümüzdeki ilçe merkezinin Antalya-Alanya kara yolu üzerinde bulunması, çevredeki köylerin pazarının burada kurulması, eski Anadolu Öğretmen Okulunun bulunması ve İplik fabrikasının yakında olması gibi nedenlerle, yerleşim yeri hızla büyümüş ve gelişmiştir.
Yerli halk tarafından yerleşim yerinin ismi “Karanlık Sokak” olarak bilinir. Bu konudan biraz söz etmek istiyorum. Aksu yöresi, bir dönem yoksullukla anılıyordu. İlçe halkı 1500 kişilik nüfus toplamının 250 kişisini Çanakkale Savaşında şehit vermiştir. Yani, ilçe halkının altı da biri şehit olmuştur.
Burada bir ayrıntı var. “Köy Enstitüsü” Aksu nahiyesinde kurulmuştur. Çünkü, burada yetişen gençlerin Perge harabelerinin onarımında görev alabilecekleri düşünülmüştür. Böylece öğrencilere tarih bilinci verilecek, ülkenin değerlerine sahip çıkmaları sağlanacaktır. Böylece bu köy enstitüsü, Karanlık Sokağı aydınlatmıştır. İlçe 2008 tarihinde ilçe statüsü kazanmıştır.
Antalya Aksu
GENEL
İlçe ismini doğusundaki Serik ilçesi ile sınır çizen Aksu (eski ismi Kestros) ırmağından alır. Antalya il merkezinin doğusundadır. Düden ve Aksu akarsuları arasında kurulmuştur. Akdeniz kıyısına küçük bir kıyı şeridiyle bağlantılıdır. Denizden yüksekliği 46 metredir. Bölgede Akdeniz iklimi hakimdir, önemli ölçüde turfanda sebzecilik ve narenciye üretimi yapılır. Ekonomik kaynaklar arasında turizm de oldukça etkilidir.
GEZİLECEK YERLER
Antalya Aksu Kundu
KUNDU TURİZM BÖLGESİ
Kundu, Aksu ve Acısu derelerinin arasında kalan bir köydür. Denize 3 km uzaklıktadır. Eskiden bunun 1.5 km lik bölümü ormanlıktı, ancak ormanlık alanda yangın çıkar, orman yanar ve hemen arkasından buraya oteller yapılmaya başlanır.
Antalya bölgesinin konsept otelleri buradadır. Burada faaliyet gösteren belgeli konaklama tesislerinde her yıl binlerce yerli ve yabancı turist kalır. Sahil tarafından yan yana dizilmiş, ultra lüks otellerin karşısında, hala yer yer pamuk tarlaları ve bataklıklar görülür. Otellerin karşısında, bu bataklık alanlara, otel personelinin kalması için çok katlı apartmanlar yapılmıştır.
Ana cadde üzerinde, birçok alışveriş merkezi bulunmaktadır. Ancak bu AVM’lerin sadece yola bakan bölümlerinde dükkanlar vardır ve bu dükkanlarda turistlere yönelik olarak imitasyon tekstil ürünleri satılır.
Antalya Aksu Ağalar Camii
AĞALAR CAMİSİ
1800’lü yılların başında, inşa edilmiştir. Cami: Türkiye’nin sayılı camilerindendir. Çünkü: değişik özelliklere, mimari tekniğe ve malzemelere sahiptir. Perge antik kentinden alınan antik döneme ait üzerinde yazıt bulunan taşlar kullanılarak ve çok iyi bir işçilikle inşa edilmiştir. Yapı 2016 yılında restore edilmiş olup günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır.
KARAÖZ KÖYÜ AKSU ÇAYI PİKNİK BÖLGESİ
Karaöz beldesi, Antalya il merkezine 40 km uzaklıktadır. Antalya-Isparta karayolu beldenin içinden geçer. Beldenin içinde, Aksu ırmağı çevresinde piknik alanları bulunmaktadır.
Antalya Aksu Kurşunlu Şelalesi
KURŞUNLU ŞELALESİ
Kurşunlu şelalesi hakkında ayrıntılı gezi yazısını yine bu sitede “Kurşunlu Şelalesi” adı altında bulabilirsiniz.
Isparta Aksu: Isparta’nın merkeze uzak ilçelerinden biri, zengin tarihi kalıntıları ile öne çıkıyor. Antik çağlarda, önemli iki kent, burada kurulmuş.
ULAŞIM
Aksu ilçesinin, Isparta il merkezine uzaklığı: 62 km. dir. Eğirdir ilçesinin doğusunda, Eğirdir’e 22 km. uzaklıkta, Isparta’nın merkezi bölgelerine biraz uzak bir ilçe. Tek ulaşım yolu: Eğirdir üzerinden.
TARİH
Günümüzdeki Aksu ilçesinin, Akcaşar Mahallesi: bir antik kent üzerine kurulu. Bu antik kent: Timbriada. Bu şehir: MÖ.2000 yıllarında: Arzava krallığına bağlı Pisidia bölgesinin önemli şehirlerinden biri.
Şehir: Romalılar zamanında, en parlak dönemlerini yaşamış. Yöredeki buluntular: bu şehirde, MÖ.1 ve 2.yüzyıllarda, sikke basıldığı ve önemli bir yerleşim yeri olarak öne çıktığı görülüyor. En büyük özelliği ise: önemli ticaret yolu üzerinde bulunması imiş.
Roma imparatorluğunun parçalanmasından sonra, yöre; Bizans toprakları içinde kalmış, Akrotiri (Eğirdir) Piskoposluğuna bağlı bir yerleşim yeri olarak varlığını sürdürmüştür.
1080 yılında, yörede, Anadolu Selçuklularının hakimiyeti görülüyor. Beylikler döneminde ise: bu kez, Hamitoğulları Beyliği, yörede etkinliğini hissettiriyor. Bu dönemde yörenin ismi: Anamas.
16.yüzyılda, ulaşım şartlarının zorluğuna rağmen, Anamas’ın bazı köylerinde, pazarlar kurulduğu öğreniliyor. 18 ve 19. yüzyıllarda ise, Yılanlı oğulları isimli göçebe oba hayatı yaşayan Yörüklerin, bölgeye yerleştikleri görülür.
Ancak, bunların yöre halkına baskısı neticesinde, Anamas yöresindeki halkın göç etmek zorunda kaldıkları da, tarihi kayıtlara işlenmiştir. Sonraki dönemde: 1965 yılında, Anamas beldesi, Aksu ismini alır ve 1987 tarihinde ilçe statüsü kazanır.
GENEL
İlçe, 1250 metre rakımda bulunmaktadır. Eski adı: Anamas. Çünkü: İlçe coğrafyasına hakim, 2388 metre yüksekliğinde, Anamas dağı var. Zaten ilçenin büyük bölümü: dağlar ve ormanlarla kaplı.
Bu dağlar, pek çok tabii mağaranın oluşumunu sağlamış. Bu mağaralardan en önemlisi, 765 metre uzunluğundaki zindan mağarası. Bunun dışında: Sorgun mağarası ve Gümüş ini mağaraları var.
İlçe, iklim bakımından İç Anadolu’nun karasal iklim özelliklerine sahiptir. Kışları uzun, yağışlı ve soğuk, yazları ise kısa ve ılıman geçer.
Aksu ilçesinin bulunduğu bölgede yapılan kazılarda: ilk çağlardan bu yana iskan bulunduğu görülmüştür. Yörede: Helenistik döneme ait, MÖ. 2. ve 1.yüzyıllardan kalma sikkeler bulunmuştur. Cumhuriyet döneminde: Eğirdir’e bağlı bir bucak olarak Yenice adı altında varlığını sürdüren Aksu, 1988 yılında İlçe statüsüne kavuşmuştur.
İlçede, önemli bir akarsu: Köprü çayı. 156 km. uzunluğundaki bu çay, ilçe merkezine 5 km. uzaklıktaki Sorgun yaylasından doğuyor. Bu ırmak: ilçeyi ikiye bölerek, Aksu ovasını suluyor ve daha sonra Serik ilçesi yakınlarından Akdeniz’e dökülüyor.
İlçenin ekonomik durumu: temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık. Ayrıca, ağaç işleri üzerine kurulu, küçük atölyeler var. Elma üretimi önemli bir yer tutuyor. Yılda, yaklaşık 13 bin ton elma üretiliyor.
NE SATIN ALINIR
Aksu yöresinde arıcılık yaygın, güzel bal bulup satın alabilirsiniz.
GEZİLECEK YERLER
Isparta Aksu
TYNADA
İlçe merkezinin 8 km. doğusunda, Terziler köyündedir. Antik kente ulaşmak biraz zahmetli. Terziler köyünden stabilize bir yol ile gidiliyor. Şehrin hangi tarihte ve kimler tarafından kurulduğu, net olarak bilinmiyor. Ama şehrin isminin, yörenin ismi olan “Tuwana”dan geldiği düşünülüyor. Bina kalıntılarından ise, kuruluş yıllarının, Helenistik döneme ait olduğunu ortaya koyuyor.
Şehirdeki en önemli yapı: sivri tepenin güney yamacında bulunan: kaya mezarı.
Günümüzde, bu antik şehirde: tapınak ve bina kalıntıları ile, yazıtlar ve mezar taşları bulunuyor. Bunları görebilirsiniz.
Isparta Aksu
TİMBRİADA
İlçenin, Akcaşar Mahallesinin kuzeyinde, Asartepe civarındadır. Bu antik şehir, bu bölgede büyük bir alana yapılmaktadır. İlçe merkezine, yakındır, stabilize bir yolla, rahatça ulaşılıyor.
Şehrin net kuruluş tarihi bilinmemekle birlikte, MÖ.1.yüzyılda kurulduğu sanılıyor. Şehirde: Helenistik döneme ait, MÖ.2.yüzyılda basılmış sikkeler bulunmuş. Özellikle: İmparator Hadrianus döneminden (17-138) İmparator Maximunus dönemine kadar (222-235) sikke basıldığı tespit edilmiş. Bu sikkelerden bir kısmı ve mezar taşları, günümüzde Isparta Müzesinde sergileniyor.
Şehir: Bizans döneminde, Akrotiri (Eğirdir) piskoposluk merkezine bağlı bir yer imiş. Adının anlamı ise: Gürsu.
Antik şehirde, herhangi bir resmi kazı çalışması yapılmamış. Ancak, günümüzde, burada: bina ve tapınak kalıntıları görülüyor.
Isparta Aksu
EURYMEDON KUTSAL ALANI
Kentin zindan mağarası önünde, Eurymedon Tanrısına (Köprüçay tanrısı) adanmış, bir Açıkhava tapınağı bulunuyor.
Bu Açıkhava tapınağı: Romalılar döneminde inşa edilmiş ve ibadet yeri olarak kullanılmış. Mağara önünde, sırası ile üç teras var. Mağara ağzı taş duvarlarla örülüyor. Mağara girişinin hemen sağ tarafında: Eurymedon tanrısının insan ölçülerindeki heykelinin durduğu niş var. (heykel, halen Isparta Müzesinde) Eurymedon tanrısının durduğu bu yerden: köprü çaya inen merdiven basamakları bulunuyor.
Kutsal alanın hemen karşısında ise, mezarlık var.
Kutsal alanın önüne, Roma döneminde tonozlu bir köprü yapılarak, kutsal alan ile güneydeki mezarlık birbirine bağlanmıştır.
Isparta Aksu
ZİNDAN KÖPRÜSÜ
İlçenin 2 km. kuzeydoğusunda, Zindan mağarası önünde, Köprüçay üzerindedir. Tek kemerli ve yuvarlaktır. Kilit taşı üzerinde: Eurymedon (Köprüçay) Tanrısının, sakallı büst heykeli var. Blok taşlarla yapılan köprünün yan taraflarında, nehre inen bir merdiven de var.
Isparta Aksu
ZİNDAN MAĞARASI
Mağaranın toplam uzunluğu: 765 metre. Mağaranın ilk girişinde: yükseklik 8 metre ve genişlik ise 12 metredir. Mağara girişi geniş olmasına rağmen, daha sonra daralan bir koridora sahip. Geniş olan ağız kısmının tavanında, binlerce yarasa var.
Mağara: önünde akan köprü suyu çayından; 12 metre daha yüksektedir. Mağaranın içinde: ilginç sarkıt ve dikitler var.
Mağara: Pisidia döneminde kutsal alan ve Bizans döneminde ise kilise olarak kullanılmıştır. Bu dönemlerde: mağaranın ağzı kapatılıyormuş ve aynı zamanda bir sığınak olarak da kullanılmış.
Mağara içinde yer altı deresi var. Bu suyun: cilt ve deri hastalıkları için iyi geldiği söyleniyor. Ayrıca: mağara içindeki havanın, astım hastalığına iyi geldiği söyleniyor. Mağaranın önünde bulunan: Eureymedon tanrısı heykeli, buradan taşınmış ve halen Isparta Müzesinde sergileniyor. Bu tanrı heykelinden de, biraz önce söylediğim gibi, buranın kutsal bir alan olarak kullanıldığı belirleniyor. Mağara ışıklandırılmış. Gezmek mümkün. Özellikle: yarasa kolonisinin kaybolmaması için, mağara Sit alanı olarak ilan edilerek koruma altına alınmış.
Isparta Aksu
KÖPRÜÇAY KANYONU
Köprüçay: İlçenin, 8 km. kuzeyinde bulunan Anamas Dağlarının güney yamacından doğar. Bölgede, küçük bir dere niteliğindedir. Bu küçük dere, Sorgun Yaylasına ulaştığında, Anamas Dağlarının haşin yapısından kurtulmanın rahatlığı ile salınarak akmaya devam eder. 4.km.lik Sorgun yaylasını geçtikten sonra, güneye yönelir ve Aksu kaynağının sularını da alarak, Zindan Boğazına girer.
Bu alanda coşar ve şelaleler oluşturur. Derenin buradaki adına: Aksu çayı denilir. Zindan Boğazı: güneyde Aksu ve Yılanlı Ovasına açılır. Burada: Kanyonun suları, ovanın şah ve kılcal damarlarını oluşturarak ilerler. Aksu çayı: daha sonra güneydoğuya yönelir ve Belence Boğazına girer. Daha sonra güçlenerek, Kasımlara doğru yönelir. Buradan sonra, adı Köprüçay ırmağıdır.
Kartoz çayının da desteğini alarak, kalın kireçtaşlarını delmeye hazır bir potansiyel oluşturur. Bu nehir: 12 km. boyunca, yalnızca, kireçtaşları arasından yoluna devam eder. Bu kesimde: kendisinden 200-300 metre yüksekliğe ulaşan, derin bir kanyon oluşturur. Kanyon boyunca: kanyonun iki tarafındaki yüksek kayalar yer yer birbirlerine yaklaşmakta ve yöre halkı tarafından kayalara “Öpüşen Kayalar” ismi verilmektedir.
Nehir: Değirmenözü Köyünün güneybatısında, bir menderes yaparak, tekrar güneye yönelir ve ikinci bir kanyona girer. Bu kanyonun uzunluğu: 1.5 km.dir. Bu kısa kanyondan sonra: nehir kıvrımlar çizerek, adacıklar oluşturur. Çaltepe güneyine kadar, yaklaşık 15-20 km. boyunca yöre halkının “Uyuyan Su” dedikleri, durgun su şeklinde akar.
Çalltepe güneyinde, tekrar karbonatlı kayaçlar içine giren su: Oluk köprüye kadar, dar ve derin bir kanyon daha oluşturur. Bu kanyonun uzunluğu; 15 km. den fazladır. Burada, nehir zaman zaman, kayalar altında kaybolur. Köprüçay: Antalya Serik yakınlarında, Akdeniz’e dökülür.
