Avrupa Yakası Gezi yazısı planı rehberi örneği turları butik oteller

İstanbul Karaköy Meydanı

Karaköy: Haliç ile İstanbul boğazının kesiştiği yerdedir. Haliç’in ağzındadır.

Bizans döneminde: İmparator Cenovalı tüccarlara bu bölgeye yerleşmeleri ve iş yapmaları için izin vermiştir.

Cenovalılar bunun üzerine, kendileri ve ambarlarını korumak için çeşitli istihkamlar yapmışlardır ve günümüzde de bu duvarların bazıları görülebilmektedir.

Ancak bu yapıların arasında en önemlisi “Galata Kulesi” dir.

Çünkü Galata Kulesi: Cenova döneminde yapılan duvarların en yüksek ve en kuvvetli noktasındadır.

İstanbul şehrinin fethinden sonra ise; bölgede 3 yerleşim bölgesi vardır. Bunlar: Ceneviz, Venedik ve Katalan tüccarların yerleşim bölgeleridir.

Bu bölgelerde: Ceneviz ve Osmanlı vatandaşları, Rum, Ermeni, Gürcü ve Yahudiler yaşamaktaydı.

1500’lü yıllarda, İspanya’dan kaçan Yahudiler, bölgeye yerleşmişlerdir.

1850’li yıllarda ise, Kırım savaşında savaşmak üzere şehre gelen Avrupalılar, bu bölgeye akın ederler.

Ancak: bölgede rıhtım yoktu. Bu yüzden: gerek askeri ekipmanlar ve gerekse ordunun ekipmanlarının şehre boşaltılmasında büyük korun çıkıyordu.

Bunun çözümü için, 1895 yılında bir Fransız şirketi, Karaköy bölgesine bir iskele yapar.

19’ncu yüzyılda ise bölgede banka ve sigorta şirketleri toplanır. Böylece, Karaköy gerek bankaları ve gerekse İşhanlarıyla şehrin önemli bir ticaret merkezi olur.

20’nci yüzyılda ise, Karaköy rıhtımında: deniz antreposu, yolcu terminalleri ve gümrük binaları yapılır. Yine aynı dönemde, iskele boyunca Yunan tavernaları kurulur. 1917 yılında Rusya’dan Bolşevik ihtilalinden kaçan binlerce Beyaz Rus, yine bu bölgeye yerleşir.

Günümüzde: semtte elektrik, elektronik, mekanik ve su tesisat ekipmanları satan yerler yoğunluktadır. Ayrıca: Galata köprüsü ile tarihi yarımadaya, Karaköy iskelesi ile Kadıköy’e ve tarihi Tünel ile Beyoğlu’na bağlantısı olan son derece önemli bir konumdadır. Yani ulaşım odaklı, ticaretin de devam ettiği bir merkezdir. Başta banka binaları olmak üzere, zamanla inşa edilen iş hanları, sigorta şirketleri, liman gümrük binaları ve yolcu terminalleri de bölgeyi mimari yapı zengini bir merkeze çevirmiştir.

Karaköy semti: Arap Camii ve Galata Rıhtımındaki antrepoların sonuna (İstanbul Modern) kadar olan kısım boyunca uzanır.

istanbul galata kulesi — İstanbul Karaköy Meydanı

KARAKÖY MEYDANI

Karaköy meydanı: Ceneviz surlarının bir ve üçüncü bölgelerinin birleştiği yerdedir.

Meydanın dönüşümü: 1838 yılında İngiltere ve Fransa ile yapılan dış ticaret anlaşmaları sonucu, uluslararası finans ve ticaret merkezi olmasıdır. Çünkü meydan o tarihten sonra yeni dinamiklerin merkezi olmuştur. Batılı devletler birbiri ardına bölgede bankalar açmışlardır. Borsa faaliyetleri, deniz ulaşımı ve ticaret yoğunlaşmıştır.

1857-1858 yılları arasında Karaköy Kapısı yıkılınca, Karaköy meydanı genişlemiştir.

1859 yılında meydanın batısındaki bölüme, Belediyeye gelir sağlamak için bir han yaptırılması düşünülür. Aynı yıl açılan bir proje yarışması ile “Karaköy Han” (diğer ismi Komisyon Han) yapılır ve 1861 yılında hizmete açılır.

1800’lü yılların sonu ve 1900’lü yılların başında: Karaköy meydanında iki önemli han göze çarpar.

Bunlar: ilk borsa faaliyetlerinin yürütüldüğü “Havyar Han” ve Havyar Han karşısındaki Komisyon Handır.

Sultan Abdülaziz döneminde, Karaköy meydanının Galata köprüsüne bağlanan yerinde bir “Karakol Binası” yaptırılır. Bu bina daha sonra yıkılmış ve yerine “Karaköy Seyrü Sefain Acenta Binası” yapılır.

Bugünkü Karaköy Meydanı: 1956-1958 yılları arasındaki geniş çaplı yıkımlarla oluşturulmuştur.

Bu yıkım sırasında Karaköy Palas’ın önündeki yapı adası yıktırılıp boşluk meydana katılmıştır. Yıktırılan binalar şunlardır: Voyvoda caddesi ile Karaköy Sokağı ve Galata Caddesi arasında kalan yapı adası üstü tamamen yıkılmış, Havyar Hanın bir bölümü ve Karaköy Mescidinin üzerinde bulunduğu adanın bir kısmı yıkılmıştır. Ayrıca: Borsa Han ve Karaköy Karakolu yerine yapılan “Karaköy Seyrü Sefain Acentası” (yani Vagon Li) binası da yıkılmıştır.

Böylece Karaköy Palas yapısı doğrudan meydana açılacak bir düzene girmiştir.

Karaköy tramvayı, yolcularını Galata köprüsünün hemen üstündeki Karaköy Meydanında boşaltır.

Ayrıca: yine 1958 yılında meydanda bulunan: günümüzdeki Ziraat Bankası arkasındaki mescit ve ünlü Havyar Han da yıktırılmıştır.

KARAKÖY MEYDANINDA BULUNAN YAPILAR

KARAKÖY PALAS

Karaköy vapur iskelesinin olduğu tarafta, tramvay durağının hemen arkasında yükselir.

1920 yılında İtalyan mimar Giulio Mongeri tarafından yapılmıştır. Kendisi “Sanayi-i Nefise Mektebi” yani “Güzel Sanatlar Akademisi” hocalarındandır. İlk yapıldığında bina merkezi konumda ve oldukça değerli bir binaydı.

Mimarın ismi: sağda, ilk kat pencerelerinden birinin yanında yazılıdır. Mongeri, yapıyı yaparken çok titiz davranmış ve bitiminde de kendi işyerini buraya taşımıştır.

Yüksek bir kaide üstünde oturan bina, başlangıçta 4 kat olması planlanmasına rağmen: üç ayrı kuruluş tarafından beraberce kullanılma koşulu gündeme gelince 3 kat olarak yapılmıştır.

Ortadaki giriş: İş hanı girişidir. Sağ ve soldaki girişler ise, bağımsız bankacılık kurumlarına tahsis edilen girişlerdir.

Soldaki giriş: yarım daire bir kemerle vurgulanmıştır. Benzeri kemerler, kapılar ve pencerelerde de görülür.

Soldaki giriş: çatıya uzanan üst bölümü, tüm cephenin en değişken bölümüdür. Girişin hemen üstünde bulunan iki katlı cumba, üçüncü katta balkona dönüşür.

Tüm cephede: yoğun bitkisel ve geometrik bezemeler kullanılmıştır. Ayrıca klasik dönem Bizans yapı öğeleri görülür. Çünkü mimar Mongeri, Bizans mimarlığını çok iyi seviyede bilmektedir.

Bina günümüzde: Halkbank ve Yapı Kredi Bankaları tarafından ortaklaşa kullanılmaktadır. Ön cepheden bakıldığında: sol blok Halkbank ve sağ blok ise Yapı Kredi Bankası girişidir.

Bir ayrıntı: Karaköy Palas binasının hemen yanında, yıllar sonra, güney köşedeki küçük parsele 4 katlı kagir bir yapı yapılmıştır. Bu yapı: Karaköy Palas’ın 45 metrelik cephesinin yanında yer alır. 1947 yılında özel bir şirket tarafından yaptırılmak istenen bu bina için mimarlık yarışması açtırılmıştır. Bu yapı, günümüzde de varlığını sürdürmektedir.

1958 yılında, Karaköy Palas ve yanındaki Safa-Aru yapısının önündeki yapı adası kaldırılmıştır.

ALEMDAR KARDEŞLER BİNASI

Karaköy Palas binasının bitişiğindedir. Günümüzdeki ismi “Şeref Hanı” dır.

Bu yapının yerinde, daha önce kagir bir yapı, hatta mescit bulunduğu söyleniyor. Bu yapı için, 1947 yılında mimarlık projesi yarışması düzenlendi. Alemdar Kardeşler Büro binası yapımı için müracaat eden 25 aday arasından birinci seçilen değil, sebebi bilinmemekle birlikte ikinci seçilen proje kabul edildi.

Proje: Orhan Safa ve Kemal Ahmet Aru’ya aittir. Muhtemelen birinci seçilen binanın cephesi, yandaki Karaköy Palas ile ahenk için taş kaplama yapılması düşünülmüştü, ancak bu durumda duvar kalınlaşacak ve maliyet yükselecekti.

Bu yüzden, ikinci proje seçilmiş olabilir. Proje Alman mimar Erich Mendelson tarafından uygulanan o dönemin modası “eğrisel çizgiler” taşıyordu. Ancak inşaatın uygulanması sırasında bu modern projeye uyulmadı.

Kat sayısı aynı olmasına rağmen, yanındaki Karaköy Palas’dan daha aşağıda kaldı.

Evet, yapı bitirildikten sonra, bir kısım katları Türk Ticaret Bankası mülkiyetindeydi. 2004 yılında ise Finansbank’a satıldı. Binanın 4,5 ve 6 katları ise büro olarak kullanılmaktadır.

NORDSTERN HAN

Voyvoda caddesinin meydana ulaştığı köşesinde, tünelin hemen karşısındadır.

Oldukça süslü bir yapıdır. Mimari bilinmemektedir. Ancak kullanılan mimari üslup nedeniyle, İtalyan bir stili hatta Mongeri’yi anımsatmaktadır. Han: 1889 yılında yapılmıştır. Sivri kemerleri, bezemeli pencereleri ile Gotikten Rönesansa geçiş dönemlerinin mimari stilini gösterir.

Günümüzde han, bir Sigorta Şirketi tarafından kullanılmaktadır. Öte yandan, şirket: giriş katını İstanbulluların sanatla buluşmasını sağlayacak bir mekan olarak düzenlemiştir. Çünkü yeni nazım planında yapı “Kültür Aksında” bulunmaktadır.

TÜTÜN HAN

Karaköy Bankalar caddesinin başındadır.

Union Han olarak da bilinir. Yapı: Fransız Union Insutarce Company için, 1905-1911 yılları arasında, İtalyan mimar Eduardo De Nare tarafından yapılmıştır. 4000 metre kare kapalı alanı bulunmaktadır.

Daha sonra, yapı “İşbankası Galata Şubesi” olarak hizmet vermiştir. Günümüzde kullanılmamaktadır. Dış cephesi; taş, sıva ve çini kaplamadır. 5 katlıdır. Pencereleri dikdörtgen silmelerle çevrilmiştir, silme üzerinde çini kaplamalar vardır. Her bir pencere gurubu üzerinde, metal payandalara oturan ahşap sundurmalar mevcuttur. Giriş kapısı: çift kanatlı ve ahşaptır.

Yapı, 1’nci derece tarihi eser olarak tescil edilmiş ve koruma altına alınmıştır.

HAVYAR HAN

Han, Karaköy Meydanının doğu sınırını oluşturmaktadır. Bu durum, han içinde kalan sur duvarı kalıntılarından da anlaşılmaktadır.

Havyar Han: 1859 yılında bölgede borsa işlevi gören bir han olarak bilinmektedir. Daha doğrusu Karaköy Meydanı ve Karaköy Caddesinin doğu cephesinde bulunan bütün yapılar Havyar Han olarak isimlendiriliyordu. 1958 yılındaki imar hareketleri sırasında hanı oluşturan yapıların bir bölümü yıkılmıştır.

KOMİSYON HAN

1859 yılında Karaköy meydanında borsa işlemlerinin yürütüldüğü bir handır ve Havyar Han’ın tam karşısındadır. “Yeni Han” olarak da bilinmekteydi.

Komisyon Han, 1912 yılında elektrikli tramvayın geçebilmesi için daha geriye çekilerek tek katlı olarak yeniden inşa edilir.

TÜNEL GİRİŞİ

GALATA ZÜLFARİS SİNAGOGU-KALKADOS-500. YIL VAKFI TÜRK MUSEVİLERİ MÜZESİ

Karaköy Meydanı Tünel girişi Perçemli Sokaktadır.

Yapının 1671 yılından beri var olduğu iddia edilmektedir.

Neve Şalom Sinegogundadır.

Ancak sinegogun bugün görülen binası, 1823 yılında yapılmıştır.

1890 yılında Banker Kamondo ailesi yardımı ile tamir ettirilir.

1856 yılında Kırım Savaşında, Rusya’ya karşı Osmanlının yanında yer alan Fransız ordusunda, şehit düşen Yahudi askerleri anma töreni yapılır ve Albay Garbi Bey komutasında bir askeri müfreze de törene katılır.

1909 yılında ise, burada yeni Hahambaşı seçimi yapılır.

1985 yılında sinegog, cemaat azlığı nedeniyle kapanır.

Safahad Yahudilerinin Anadolu, Trakya ve İstanbul topraklarına gelişlerinin 500’ncü yılı nedeniyle 1989 yılında kurulmuştur. Müze binası 3 katlıdır. Müze binası ve Neve Şalom sinegogu arasındaki fiziki bağlantı “Midraş Hölü” ile kurulur. Bu hol bölümünde, Sinegog içinde yapılan dini törenleri canlı izleme imkanı bulunmaktadır.

Müze: tarihçe, Etnoğrafya, dini objelerin sergilendiği bir bölüm ve geleneklerin, yaşam döngüsünün ve yerleşim yerlerinin anlatıldığı bölümlerden oluşmaktadır. Müzenin tarihçe bölümünde: Kamondo ailesi hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Müzede: interaktif panolar bulunur. Dokunmatik ekranlarla teknoloji de vardır. Binanın bodrum katında: geçici sergiler için kullanılan Kültür Merkezi bulunur. Galerinin ana giriş katında ise, müze dükkanı vardır. Dükkanda hediyelik eşyalar bulunmaktadır.

Ayrıca günümüzde müzenin avlusunda “Yükselen Ateş” heykeli görülür. Ülkelerini savunmak için ölen Türk Musevi askerlerinin anısına yapılan bu heykel Nadia Arditti’ye aittir.

Beyoğlu hakkındaki yazımı da alttaki linkten okuyabilirsiniz. Beyoğlu

İstanbul depremi hakkında okumak için bu yazımı da okuyabilirsiniz. İstanbul depremi

İstanbul Karaköy Arap Cami Mahallesi

İstanbul Karaköy Arap Camii Mahallesi, Karaköy Perşembe Pazarı Semti diye geçiyor.

ARAP CAMİİ

Tünelin Karaköy ucundan girişinde, Kalyon Sokaktadır.

Burası, şehrin fetih edilmesinden önceki dönemden kalan tek gotik kilisedir.

Bu durum, yapının bazı duvarlarındaki kalıntılardan anlaşılmaktadır.

Tarihi kayıtlara göre, kilise 1323-1337 yılları arasında, şehri istila eden Latinler tarafından burada bir kilise yapılmıştır. Bu kilise “San Paolo” ve “San Dominiko” kilisesi olarak tanınır.

Bu kilise: 1475 yılında camiye dönüştürülmüştür. İlk ismi “Galata Camisi” dir. İstanbul şehrinde fetihten sonra camiye dönüştürülen ilk kilise olarak tanınır.

1492 yılında, İspanyol engizisyonundan kaçarak İstanbul’a gelen Endülüs Arapları, bu cami civarına yerleştirilmişler ve bu yüzden cami “Arap Camii” diye anılmaya başlanmıştır.

Yapı: gotik üsluptadır. Minber mermerdir ve detaylarında barok özellikler vardır. Vaaz kürsüsü ahşaptır. Hünkar mağfili altında, barok başlıklı mermer bir sütun görülmeye değerdir.

Kilisenin kare şeklinde ve üzeri külahla çan kulesi, daha sonra minare olarak düzenlenmiştir ve bu yüzden minare kare formludur.

Bu sivri külahlı, oldukça yüksek, kare biçimli minaresi kolaylıkla fark edilebilir. Bu minare kare formludur.

Eski kilisede yapılan kazılarda, ortaya çıkan Ceneviz dönemi mezar taşları, günümüzde “İstanbul Arkeoloji Müzesi” nde sergilenmektedir.

SALİHA SULTAN ÇEŞME VE SEBİLİ

Azapkapı Çeşme Meydanında, Sokullu Mehmet Paşa Camisi arkasındadır.

“Azapkapı Çeşmesi” ve “Galata Çeşmesi” olarak da tanınıyor. Kitabesine göre: 1732 yılında yapılmıştır. Çeşme, 1910’lu yıllarda onarım için sökülmüş, ancak araya Balkan Savaşı girince, yapılmamış uzun süre harabe halinde kalmıştır.

Son olarak, çeşme 1951-1952 yılları arasında onarılmıştır. Gerek sebil ve gerekse çeşme, ön cephede süslemelidir, diğer cepheler sadedir. Sebilin üstünde, kurşunla kaplanmış bir kubbe bulunur.

GALATA BEDESTENİ

Kitabesi yoktur. Ancak muhtemelen Sultan II Mehmet döneminde yapıldığı kabul edilmektedir.

Sivri kemerler, kubbeler ve inşa malzemesi, Osmanlı dönemi yapısı olduğunu hemen gösterir.

Şehirdeki diğer bedestenlerden farklı olarak, Galata Bedesteni, 2 katlıdır.

Yapının içinde, 9 kubbe vardır.

Bedesten dükkanları, dışarıda, cephe duvarına bitişiktir.

Yapı, 1970’li yıllara kadar depo olarak kullanılıyordu ve yapının içindeki eski ağaç bölgeler duruyordu, ancak binayı kiraya vermek için restorasyon yapılırken bu bölgeler sökülmüş ve halen kayıptır.

SERPUŞ HAN

Perşembe Pazarı caddesi ve Eski Tay Çıkmazı kesişimindedir.

Kitabesi yoktur. Bu yüzden ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Ancak mimari özellikleri dikkate alındığında 18’nci yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.

Avlusuzdur ve 3 katlıdır. Avlu olmadığından mekanlar oldukça karanlıktır. 19’ncu yüzyıl sonlarında burada tüccarlar ve kitapçılar faaliyet gösteriyorlarmış.

SAKSI HANI

Perşembe Pazarı Caddesindedir.

Kitabesi yoktur. Bu yüzden ne zaman yaptırıldığı ve mimarı bilinmez. Avlusuz han tipindedir. Avlu olmadığından sofalara açılan odalar arasında geçiş vardır. Odalar tonozla örtülüdür. Hanın bir zamanlar mahkeme binası olarak kullanıldığı söyleniyor.

MAKBUL İBRAHİMPAŞA CAMİİ

Arap Kayyum Sokağındadır.

Cami, Kanuni Sultan Süleyman dönemi Vezirlerinden Makbul İbrahim Paşa tarafından 1536 yılında yaptırılmıştır. Sonraki süreçte çeşitli kereler yangın geçiren cami, Cumhuriyetin ilk yıllarında yenilenmiştir. Minaresi tek şerefelidir. 20’nci yüzyıl başlarında, günümüzdeki şekline göre yenilenmiştir. Alt katında dükkan ve şadırvan bulunur.

Beyoğlu gezisi.

Karaköy gezisi.

İstanbul Galata Bankalar Caddesi

Cadde günümüzde “İstanbul Galata Bankalar Caddesi” olarak bilinmektedir. Cadde: Galata’nın günümüzde olmayan iç surları boyunca uzanan bir yol olarak ortaya çıkmıştır. Osmanlı döneminde Voyvodalık gibi yerel idarelerden birinin de burada bulunması sayesinde yol, önemini korumuştur.

Voyvoda Dairesi: Galata bölgesinin asayişinden sorumluydu. 19’ncu yüzyılın ikinci yarısında: caddenin çehresi, yeni ekonomik sektörlerle yakından ilişkili birçok kurumun yerleşmesiyle tamamen değiştir. Sigortacılık, hukuk, bankacılık, madencilik, mimarlık, demiryolları ve genel anlamda teknoloji ithaliyle ilgili şirketler, caddeye yerleştiler.

Zaman içinde bu gelişmelere paralel olarak caddenin ismi de değişmiş ve “Bankalar Caddesi” olmuştur. Ancak, caddenin isminin ne zaman Bankalar caddesi olduğu bilinmemektedir. 1900’lü yılların başında, caddenin bu isimle anıldığı tahmin edilmektedir. Çünkü bu önemde başta Osmanlı Bankası olmak üzere yabancı sermayeli birçok banka, caddeye yerleşmiştir.

VOYVODA HAN

Önceleri ahşap bina olduğu tahmin edilen yapı, günümüzdeki şeklini 1903-1904 yılları arasında almıştır. Ancak kim tarafından yapıldığı bilinmez. Bölgedeki benzerlerine nazaran daha küçük olan han, zeminle birlikte 4 kat ve bodrumludur. Süslemeler ve cephe ayrıntıları, eklektik özellikler gösterir.

KAMONDO MERDİVENLERİ

Voyvoda Caddesi ve Banker sokağı kesişimindedir.

Zengin bir Sefarad Yahudisi banker Abraham Camondo (1785-1873) tarafından 1870-1880 yılları arasında yaptırılmıştır.

Kendisi Kırım Savaşı sırasında Osmanlıyı desteklediği için, Osmanlı topraklarında mülk edinme hakkı verilen ilk yabancı uyruklu kişidir. Ayrıca Osmanlı topraklarında modern bankacılığın kurucularından biridir. İstanbul’da ilk belediyenin kuruluşuna da öncülük etmiştir. 1863 yılında kurulan Osmanlı Bankasının tek rakibi oldular. Bazı galata bankerleriyle birleşerek “Osmanlı imparatorluğu Şirket-i Umumiyesi” ni kurdular. Abraham Camondo, Paris’e yerleşti ve 93 yaşında 1873 yılında öldü. Cenazesi İstanbul’a getirildi, Hasköy Yahudi Mezarlığında yaptırdığı anıt mezarına devlet töreni ile gömüldü.

Gelelim merdivenlere

Halk arasında “Aşıklar Merdiveni” olarak da bilinir.

Ancak, bu merdivenlerin Camondo tarafından yaptırılmasının gerçek sebebi: torunlarıdır. Çünkü torunları o dönemde Avusturya Lisesinde okumaktadırlar ve okula gitmek için oldukça uzun bir yol geçmek zorundadırlar. Bu yüzden, torunlarının okula daha rahat gidebilmeleri için bu merdivenleri yaptırmıştır.

Yani: St Georg öğrencilerinin günlük okul yolunun bir parçası olmuştur. Merdivenler Viyana şehrindeki Strudelhofstiege’yi andırır. Bu yüzden St Georg ismiyle anılır. İkili basamakların birbiriyle buluşmasından kaynaklanan benzerlikleriyle, farklı kültürleri buluşturan St Georg’un bir sembolü olmuştur.

Barok stilindeki merdivenler: döner bir şekilde ve iki parça tasarlanmıştır.

Bunun sebebi: yukarıdaki biri, aşağıya düştüğünde, aşağıya kadar yuvarlanmayıp bir noktada durmasının sağlanmasıdır. Bu mimari tarz: Camondo tarafından, torunlarının başına kötü bir şey gelirse tedbir amacı ile düşünülmüştür.

Bu merdivenlerden: Voyvoda caddesinden tepeye, 19’ncu yüzyıl mahallelerine tırmanılır.

Yakın zaman önce, İstanbul’da çekilen James Bond Skyfall filminde James Bond dublörü Robia Madison, merdivenlerde motoru ile akrobasi gösterisi yapmış ve merdivenlerin tanınmasına katkıda bulunmuştur.

Kamondo merdivenleri 2005 yılında Anma Etkinliklerinde yeniden restore edilmiş ve çiçeklendirilmiştir.

ŞİRKET-İ OSMANİYE-İ KAMBİYO VE ESHAM-GÜNÜMÜZDEKİ HSBC BİNASI

Kamondo merdivenleriyle komşudur.

Bina muhtemelen 1880’li yılların başında yapılmıştır. Bu tarihte caddede inşa edilen hanlardan 5 tanesi, tek bir şirket tarafından kendi kullanımı için inşa edilmiştir. Bu hanın da, herhangi bir isim veya han sıfatı yoktu; sadece barındırdığı şirketin adıyla tanınırdı. Binayı kullanan şirket ise, 1872 yılında kurulmuştur. 1899 yılında tasfiyesine kadar faaliyetine devam etmiştir.

İstanbul Galata Bankalar Caddesi Banque de Change Binası

BANQUE DE CHANGE BİNASI

Kamondo merdivenlerinin solundadır.

1872 yılında: Rum Hristaki Zografos ve Yorgo Zarifi tarafından “Banque de Change” bankası kurulmuştur.

Bu yapı ise, 1880 yılında; “Banque de Change” binası olarak Fransız mimar Alexander Vallaury tarafından yapılmıştır.

Banka: 1902 yılında tasfiye edilinceye kadar faaliyetini sürdürmüştür. Ardından, 1903-1940 yılları arasında ise İngiliz Konsolosluğu olarak kullanılmıştır.

1959 yılında yapı yine banka olmuştur. (Demirbank) 1998 yılına kadar bankanın genel müdürlüğü olarak kullanılan bina, 1998 yılında itibaren Demirbank Karaköy şubesi olarak kullanılmıştır. 1999 yılında ise binanın iç bölümünde büyük bir restorasyon çalışması yapılmış ve iç mekan özgünlüğü tamamen kaybolmuştur.

Gelelim mimari özelliklerine:

Dikdörtgen biçimli yapı, zeminle birlikte 4 katlıdır.

Yapı, eğimli bir arazi üzerine inşa edildiğinden, mevcut araziye uygunluk açısından yuvarlatılmış köşesiyle dikkat çeker.

Yapının cepheleri neoklasik üslup özelliklerini içerir. En dikkat çekici cephesi, Voyvoda caddesine bakan ve üzerinde mermer bir zemin üzerinde yapının orijinal ismi olan “Societe Ottomane de Change et de Valeurs” yani “Şirket-i Osmaniye-i Kambiyo” yazılı kitabedir.

İstanbul Galata Bankalar Caddesi Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü

OSMANLI BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Osmanlı Bankası daha doğrusu “Ottoman Bank” 1856 yılında kurulur ve Galata’da ticari faaliyete başlar.

Banka: 1863 yılında bugünkü binasına taşınıncaya kadar, Galata’da St Pierre Hanında faaliyetini sürdürmüştür.

Yeni binanın plan ve mimarisi, 4 Eylül 1890 tarihinde mimar Alexandre Vallaury tarafından hazırlanır ve yapının inşaatı 1891 yılında tamamlanır.

Yapı: 1891-1998 yılları arasındaki sürede Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü binası olarak kullanılmış, 1998 yılından sonra ise Garanti Bankasının bünyesinde, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi ve Osmanlı Bankası Müzesi olarak kullanılmaktadır.

Yapının batı kısmı ise; 1925 yılında Merkez Bankası tarafından satın alınmıştır. Bu bölüm; yapılan bir takım değişiklikler sonucu, özgünlüğünü kaybetmiştir.

Yapı: 2 bodrum katı ile birlikte toplam 6 katlıdır. Yapının Voyvoda caddesine bakan cephesinden girilen: birinci bodrum katı ve zemin katı: Osmanlı Bankası Merkez Şubesi olarak kullanılmıştır.

Kuzey dış cephede, kabartma ikili grifonlardan oluşan panolar halinde alınlıklar görülür. Yanlardaki iyon başlıklı plasterler üzerine oturan, iç içe silmelerin çevrelediği üçgen alınlıklar görülmeye değerdir. Çünkü antik Yunan ve Roma mimarisi kaynaklı, Rönesans mimarisinde en yaygın pencere formu olarak dikkat çeken bu pencerelerin alınlıklarında, Antik bezeme öğeleri kullanılmıştır.

TOFRE BEGADİM SİNAGOGU

Bankalar Caddesindedir.

Tam ismi “Beth ha Kenesseth Tofre Begadim” dir.

Sultan II Abdülhamit döneminde Saray Terzisi Mayer Şönman’ın başkanı olduğu Aşkenaz Terziler Birliği tarafından kurulmuştur.

Sinegog, Sultan II Abdülhamit’in 1891 tarihli fermanı ile inşa edilmiştir. Bina 8 Eylül 1894 günü tamamlanarak ibadete açılmıştır.

Ancak cemaat azlığı nedeniyle, Sinegog, 1960’lı yıllarda ibadete kapatıldı. 1999 yılında ise restore edilerek “Schneidertempel Sanat Merkezi” ismiyle sanat galerisi olarak ziyarete açıldı.

HEZAREN HAN

Kuledibi Sokak ile Eski Banka Sokak arasındadır. Ön cephesi Voyvoda Caddesine arka cephesi ise Eski Banka sokağına bakmaktadır.

Han, Osmanlı Bankası adına, 1902 yılında mimar Alexandre Vallaury tarafından 5 ay gibi kısa bir sürede bitirilmiştir.

Hanın 3 katını “Societte du Tombac” yani “Tömbeki Şirketi” kiralar. Bir katına ise “Banker Eugenidi” yerleşir.

1906 yılında, Osmanlı bankası hanı Beyoğlu Mutasarrıfı Hamdi Bey’e satar.

Han, o günden bu yana, çeşitli şirket ve kuruluşlara hizmet vermeye devam etmektedir.

SAİNT PİERRE HAN

Bankalar Caddesi Eski Banka Sokağındadır.

Han, birkaç yapıdan oluşur.

Han yapısı: 1771-1775 yılları arasında İstanbul’da görevli Fransız Elçisi Comte de Saint Priest tarafından yaptırılmıştır.

Yapının ön cephesinde, ünlü Fransız Şair Andre Chenier’in burada doğduğunu belirten mermer bir levha vardır. Ancak bu durumun gerçek olmadığı söyleniyor. Öte yandan, büyük şairin doğduğu evin, bu han yapılmadan önce burada bulunan ve Beyoğlu yangınında yanan ahşap evdir.

Han uzun yıllar, Fransız tüccarları ve onların bankacılık faaliyetlerinde kullanılmıştır.

1863 yılında, Osmanlı Bankası burada kurulmuştur. Bu dönemde, han yapısına üçüncü bir kat ilave edilmiştir.

Osmanlı Bankasının hanı terk etmesinden sonra ise, buradaki mekanlar büro olarak kullanılmıştır.

Ancak yakın geçmişten itibaren günümüze kadar olan süreçte, han bir takım atölye ve imalathaneler şeklinde kullanılmaktadır, ayrıca oldukça harap durumdadır.

GENERALİ HAN

Bankalar Caddesindedir.

Han “Assikurazioni Generali Anomim Şirketi” tarafından Mimar Giulio Mongeri’ye yaptırılmıştır. Hanın yapılış tarihi net olarak bilinmez, ama muhtemelen 1913 yılı öncesinde inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Han mülkiyeti hala aynı şirketin elindedir.

Şirket, Türkiye’deki faaliyetlerine 1863 yılında Bankalar Caddesi üstündeki başka bir binada başlamıştır.

Daha sonra ise şirket Generali Han’a taşınmış ve günümüzde de aynı yerde faaliyetini sürdürmektedir.

Mimari özellikler

Han, zemin dahil 5 katlıdır. Yapının üstüne sonradan 1 kat daha ilave edilmiştir. Han avlusu yoktur. Hanın zemin katı: banka şubesi olarak kullanılmak için restore edilmiştir. Han cephesi: oldukça görkemlidir. Sütunlarla bölümlendirilmiştir.

Zemin kesme taş kaplıdır. Üç ve dördüncü kat pencereleri, Fransız balkonlu ve basık kemerlidir. Giriş, ovaldir ve oldukça görkemlidir. Hana, ismini veren Assicurazioni Generali isimli sigorta şirketi, günümüzde olduğu gibi yanının 3’ncü katındadır.

BEREKET HAN

Bankalar caddesindedir.

Han’ın bulunduğu yerde, ilk olarak: Ceneviz Galata döneminde: Cenovalı idareci Podestan makamı Palazzo Del Comüne (Ceneviz Sarayı) bulunuyordu. Bu saray yıkılarak yerine bu han yapılmıştır.

Han yapısının arka tarafında, Ceneviz Sarayının kalıntıları görülebilmektedir.

Bu Ceneviz Sarayı, 1304 yılında yapılır ve 1315 yılında yanarak yok olur. 1316 yılında Saray yapısı yeniden yapılır.

1453 yılında fetihten sonra, Saray yapısı: muhtemelen: Galata-Ceneviz cemaatinin idari merkezi olarak kullanılmıştır.

Yapı: 19’ncu yüzyılda orijinal hali kısmen bozulmuş olmasına rağmen, Franchini Han ismiyle faaliyetini sürdürmektedir.

1880 yılında, Han, eski Voyvoda caddesinin tramvay yolu için genişletilmesi sırasında olumsuz etkilenmiştir. Binanın ön cephesi, binanın ortasına kadar yıkılmıştır, ardından yeniden inşa edilen han yapısı “Bereket Han” ismiyle kullanılmaya başlanmıştır.

Bir öncesi, yani 1880 yılındaki yapının, Kartçınar Sokağa bakan arka cephesindeki kapısı korunmuştur.

Han’ın mimari özellikleri:

Bina zemin üzerine 5 katlıdır.

Avlusuzdur.

Zemin katta: Bankalar caddesine açılan, iki katlı iki mağaza vardır.

Üst katlarda, birbirine bağlantılı odalar bulunur.

Gelelim günümüze: han, yakın gelecekte sahibi ve aynı zamanda Beyoğlu Güzelleştirme Derneği Başkanı tarafından butik otele dönüştürülecekmiş.

İstanbul Galata Bankalar Caddesi Minerva Han-Minerva Palas

MİNERVA HAN-MİNERVA PALAS

Bankalar Caddesi üzerindedir. Yüksek Kaldırımın köşesindedir.

1913 yılında Atina Bankası olarak Osmanlı Rum mimar Vasilios Kouremenos tarafından yapılmıştır.

1923 yılındaki Kurtuluş Savaşının ardından, bina Türk Hükümetine geçmiştir.

1930 yılında ise, Alman Deutche Bank’a satılır.

1950-1980 yılları arasında “Doğan Sigorta” ve 1980-1993 yılları arasında ise “Ak Sigorta” kullanır.

Evet gelelim yapının mimari özelliklerine:

Yapı 5 katlıdır ve bölgedeki ilk betonarme yapılardan birisidir.

Günümüzde de kullanılan asansör, ilk inşa edildiği dönemden kalmadır.

En önemli bölümü, yapının dış cepheleri mitolojik öğelerle süslenmiştir.

DIŞ CEPHEDEKİ SÜSLEMELER

Giriş kapısının hemen üstünde: iki bereket boynuzu ve bunların ortasında “Minerva” büstü görülür. Minerva : Romalılarda zeka tanrıçasıdır.

Bereket boynuzları: “bolluğu” simgeler. Minerva simgesi ise “baykuş” figürüdür.

Binanın en üst katında: Haber Tanrısı Hermes görülür. Hermes, burada kanatlı şapkası ve asası ile tasvir edilmiştir.

Teras katı altında biri kadın, biri erkek iki figür bulunur. Bunların “ticaret ve sanayi” yi simgelediklerine inanılır.

Yapının 2’nci katında: Venüs heykelleri bulunur. Bunlar kucaklarında meyve sepetleri taşımaktadır.

Yapının 5’nci katındaki kabartmada: Tıp ilmini simgeleyen birbirine dolanmış iki yılan vardır.

Gelelim günümüze: Minerva Han: 1998 yılından itibaren Sabancı Üniversitesi İletişim Merkezi olarak kullanılmaktadır. Hatta, bir kültür merkezi olarak da kullanılıyor denebilir. İlk yapıldığında, bankanın kasasının bulunduğu bodrum katı, günümüzde “Kasa Galeri” si adı altında düzenlenen bir sanat galerisidir.

Yapının diğer katlarında ise: kültürel konferanslar ve aktiviteler düzenlenir.

Beyoğlu gezisi.