Yenifakılı ilçesinin, bağlı bulunduğu Yozgat il merkezine uzaklığı 132 km dir. Yenifakılı ilçesinde tren istasyonu bulunmaktadır. Ankara-Kayseri tren yolu buradan geçer. Yenifakılı, Boğazlıyan arası uzaklık: 23 km. Yenifakılı, Yerköy arası uzaklık: 89 km. Yenifakılı, Kırşehir arası uzaklık: 100 km.
TARİHİ
1071 Malazgirt savaşından sonra, kitleler halinde Anadolu’ya giren Türkler, bölgenin Türkleşmesi sürecini başlatmıştır. 1243 yılına kadar Anadolu Selçuklu hakimiyetinde kalan bölgeye Kösedağ Savaşından sonra Moğol hükümdarlar hakim olmuştur.
1514 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından bölge Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yenifakılı ilçesinin kurucularının 16’ncı yüzyılda Ağcakoyunlu kabilesi olduğu tahmin edilmektedir. Ağcakoyunlu kabilesi ise Dulkadirlilerdendir. Karafakihlü köyü, Ağcakoyunlu kabilesine bağlı bir köydür.
Sonuç olarak Yenifakılı ilçesinin kurulduğundaki ismi “Karafakühlü” dür.
“Kara” esmer tenli insanlar için kullanılır. “Fıkıh” İslam hukukunda din ve dünya işleriyle ilgili ana kaynaklardan yararlanılarak ortaya konmuş olan kurallardır. “Faküh” ise Fıkıh bilen kişi demektir. Bunlar toplandığında, Karafakühlü kelimesi Karafakılı şeklinde değişerek günümüze ulaşmıştır.
Kırşehir-Avanos kazasına bağlı olan Karafakılı, 1929 yılında Boğazlıyan ilçesine bağlanmıştır. 1936 yılında beldenin Karafakılı olan ismi Fakılı olarak değiştirilmiştir. 1961 yılında ise Fakılı ismi değişir ve “Yenifakılı” bucağı olur.1951 yılında Belediyelik olur. 1973 yılında yazılı kaynaklarda bucak olarak geçer. 1990 tarihinde ise ilçe olur.
GENEL
İlçe, bağlı bulunduğu Yozgat il merkezinin güneyindedir. Deniz seviyesinden yükseklik 1035 metredir. İlçenin kuzeydoğusunda önemli bir engebe olan Sırçalı dağı, güneyde ise Kaşaltı Tepeleri bulunur. Bunların eteklerinden itibaren Bardakçı ve Damlalı vadileri uzanır.
Damlalı vadisi, her mevsim serin olan, yeşil ve sulak bir alandır. Vadi tabanı bağ ve bostanlarla kaplıdır. Yörede karasal iklim hakimdir. İlçenin büyük bölümü bozkırdır. Ormanlık alan yoktur. Günümüzden 100 yıl önce Sırçalı dağı üzerinde bulunan çam ormanları kesilerek yok edilmiştir, günümüzde dağ ve tepeler çıplaktır.
İlçe halkı geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlar. Geçim kaynaklarının bir kısmı da yurt dışında çalışan işçilerin gönderdikleri dövizlerle sağlanmaktadır. Güneydoğudan gelen Fehimli deresi ve kuzeybatıdan gelen Kozan çayı ilçe topraklarında birleşirler.
GEZİLECEK YERLER
DAMLALI YERALTI ŞEHRİ
İlçe merkezine bağlı Damlalı köyündedir. Yeraltı şehrinde yapılan temizlik çalışmaları sırasında, iki mağara bulunmuştur. Yeraltı şehrine 3 yerden girilir. Bunlardan: A girişi: Damlalı vadisinin doğu yamaçlarında, vadi tabanından yaklaşık 50 metre yükseklikte ve 2 metre genişlikte bir ağızdandır. B girişi: A girişinin güneybatısında, yaklaşık 1 km uzaklıktadır.
C girişi ise: B girişinin güneybatısındadır. Yeraltı şehrindeki yerleşkelerin, Erken Bizans döneminde, ilk Hıristiyanlar tarafından sığınak olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. Yeraltı şehrinin turizme kazandırılması için çalışmalar sürdürülmektedir, ancak şu anda gidip görmenizi gerektirecek durumda değildir. Zaten ilçe bölgesinde başkaca tarihi ve turistik yer bulunmuyor.
Yozgat Sorgun hakkındaki gezi yazım için Sorgun