Kalkan, Kaş’a bağlı bir mahalledir.
Kaş ilçe merkezinin 25 km batısındadır. Fethiye yolu üzerindedir.
Kalkan’ın günümüzden 150-200 yıl önce yakındaki Meis isimli Yunan adasından buraya gelen tüccarlar tarafından kurulduğuna inanılmaktadır.
1920’li yıllarda “Kalamaki” adıyla anılan eski bir Rum balıkçı köyü olarak göze çarpmaktadır.
1922 yılında mübadelede, Kalkan’da yaşamakta olan Rumların bir kısmı Yunanistan’a ve bir kısmı da Avustralya’ya gitmiştir. Yunanistan’a gidenler, Atina yakınlarında kurdukları köye “Kalamaki” ismini vermişlerdir.
Bunların çocukları, vatan hasretini gidermek için zaman zaman Kalkan’a gelip ziyarette bulunurlar.
O günlerden geriye ise, sadece, bugün cami olarak kullanılan köyün kilisesi kalmıştır.
Eski Rum evleri ve küçük yat limanıyla son yıllarda en ilgi çeken tatil merkezlerinden birisidir. Çünkü otantik mimari dokusu bozulmadan günümüze ulaşmıştır. Beyaz renkli evleri, kepenkleri, çiçek fışkıran balkonları ile alabildiğine huzurlu bir yerdir.
Bir koyun kıyısında denize inen bir yamacın üzerinde kurulmuştur.
Günümüzde: burada oteller, pansiyonlar, lokantalar ve hediyelik eşya dükkanları doludur.
Denize eğimli sokaklardan, aşağıya denize doğru yürürken, oldukça güzel manzaralarla karşılaşırsınız.
Teraslar üzerinde restoranlar kuruludur. Bu yüzden yemek yerken muhteşem deniz manzaraları ve gün batımı izleyebilirsiniz.
Burada, sahil boyunca uzanan caddede gezebilirsiniz. Caddenin sonunda denize bakan mekanlarda dinlenebilirsiniz.
Hediyelik eşya dükkanlarının sıralandığı dar sokaklar, Marina da biter.
Evet Kalkan uzun yıllar, ulaşım zorluğu nedeniyle çevre ilçeler gibi turizmde canlılık kazanamamıştır. Ama son yıllarda, özellikle İngilizlerin başı çektiği yoğun bir yabancı nüfus, buraları tercih etmektedirler.
YAT LİMANI
Lodosa açık küçük kıyısında bir yat limanı vardır. Uğrayan her türlü teknenin ihtiyacı karşılanmaktadır.
ÇATA ADASI
Kalkan koyu açıklarındadır ve üzerinde yerleşim yoktur.
GÜVERCİNLİK DENİZ MAĞARASI
Kalkan merkeze 2 km uzaklıktadır. Tekneyle gidilebilir. Çok sayıda güvercin barındırması nedeniyle bu isim verilmiştir.
KALKAN HALK PLAJI
Kalkan merkeze uzaklığı 100 metredir.
Plajın uzunluğu 240 metre, genişliği 8 metredir.
Denize sıfır plajda tesis bulunmaktadır. Kayalık yoktur, ahşap iskele ve beton platform yoktur.
Mavi bayraklı plajda, yılın 9 ayı denize girilebilir.
Berrak ve serin bir denizi var, ama yılın 9 ayı denize girmek mümkündür. Plaj küçük çakıl taşlarından oluştuğu için denizden çıktığınızda ayağınız kumlanmıyor.
Temiz ve bakımlı plaj, yörenin gözde turistik beldesinin hemen içinde yer alması da ayrı bir avantajdır.
İster plajda şezlong kiralayıp günümüzü geçirebilirsiniz, ister arada Kalkan’ın şirin çarşısında küçük turlar atıp yeniden serin denizinize dönebilirsiniz. Adı gibi Halk Plajı, halk ve beldeyle iç içedir.
KAPUTAŞ PLAJI
Kalkan bölgesindedir. Kaş ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır. Kalkan’a ise 7 km uzaklıktadır. Kaş-Kalkan karayolu üzerindedir.
Buradaki yol inşaatında, yıllarca önce 5 yol işçisi hayatını kaybetmiştir, günümüzde bu işçilerin isimleri bulunan bir tabela kayalıklarda görülmektedir. Giriş ücretli değildir.
Buraya ilçe merkezinden kalkan dolmuşlar veya özel aracınız ile gidebilirsiniz. Ancak şunu unutmayınız, plaj otoyol kenarındadır, özellikle sezonda yani yaz aylarında otopark bulmak büyük sorundur, bu yüzden bence buraya Kaş merkezden kalkan dolmuşlarla gidin.
Öte yandan, rastlamadım ama yol kenarına park edilen araçlarda sürekli hırsızlık olduğunu duydum, yani otopark oldukça küçük, birçok araba yol kenarına park ediliyor.
Bu yüzden arabalarınızda değerli eşya bulundurmamanızı öneririm.
Ancak, kayalıklarla çevrili bir koyda bulunan plaja inebilmek için 187 basamaklı bir merdiven kullanılıyor. Yani iniş iyi de, yüzüp yorulduktan sonra bu merdivenleri çıkmak oldukça zorluyor.
Mavi Bayraklıdır.
Kanyon ağzı plajıdır. Kumsalın çevresinde dev kayalar bulunmaktadır.
Kaputaş Plajı: 2015 yılında Antalya Tabiat Varlıklarını Korumu Bölge Komisyonu tarafından tescil edilmiş ve 25 yıllığına Kaş Belediyesine kiralanmıştır.
Plajda, Kaş Belediyesi tarafından işletilen bir tesis bulunmaktadır. Plaj yanında küçük bir kafe bulunuyor. Tesis oldukça uygun ve temiz bir işletmedir.
Soyunma kabinleri, duş ve tuvaletler bulunuyor. Yeme içme alanı self servis ve güzel bir manzarada, uygun fiyatlarla bir şeyler yiyip içebilirsiniz.
Plaj şemsiyesi ve şezlong kiralamak mümkündür. Ancak kendi sandalyeniz ve şemsiyenizi de götürebilirsiniz.
Ancak konaklama tesisi yoktur, çünkü burası bir yol üstü plajıdır ve en yakın konaklama tesisi 7 km uzaklıktaki Kalkan’dadır.
Deniz
Berrak ve temizdir. Sığdır. Dalgalar çok değildir. Ancak bazen muhteşem dalgalar oluyormuş. Bunu da dikkate almak gerekir. Ayrıca birden derinleşiyor. Denize girmek için deniz ayakkabısı olmanızı öneririm.
Ancak Antalya bölgesinde suyu sıcak olmayan ender plajlardan birisidir.
Peki deniz sonu duş derseniz, evet soğuk doğal kaynak suyu ile duş yapma imkanı bulunmaktadır ama buz gibi bir sudur.
Aynı zamanda: Caretta Caretta deniz kaplumbağalarının Türkiye’deki önemli üreme alanlarından birisidir.
MAVİ MAĞARA
Kaş ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır. Kaputaş plajına ise 200 metre uzaklıktadır.
1972 yılında Temuçin Aygen tarafından bulunmuştur.
Karadan ulaşım olmayan mağara, 40 metre uzunluktadır ve mağaraya tekneler veya Kaputaş plajından kiralanan kanolarla girilmektedir.
İsmini dehlizlerinden içeri yansıyan mavi ışıklardan almıştır. Güneş ışıkları denizin dibinden yansıyarak mağaraya giriyor ve muhteşem bir atmosfer oluşuyor.
Mağara: iç ve dış galerilerle bölünmüştür.
Mağarada dalış sporu yapılır.
Ancak amatörler mağaranın ön kısmında, profesyoneller ise mağaranın iç kısmında dalış yapmaktadır.
Eskiden mağarada foklar yaşıyormuş.
ETRİTUMİNEHİ-ARTYMNESSOS-KALAMAKİ-KALKAN
Kalkan’ın erken adı, ilk tespitlere göre “Etri Tuminehi” dir. Sonradan Yunanca da “Artymnessos” a dönüşmüştür. Yukarı Tymnessos anlamına gelmektedir. Tymnessos’un limanıdır. Kalkan öncesi adı “Kalamaki” dir.
Kalkan’da günümüzde antik yerleşimden iz kalmamıştır. Bu yokluğun cevabı, Tymnessos (Köşbaşı) kalıntılarının varlığı olabilir. Artymnessos sakinlerinin mezarlarının asıl yerleşimi Tymnessos’da olabilir, Kalkan da hiçbir antik mezara rastlanmama sebebi budur.
Yine de liman olarak kullanılmış olduğundan kuşku bulunmayan Artymnessos’dan günümüze hiçbir kalıntı kalmamış olması da oldukça ilginçtir.
Kocakaya Camii yanında yalnız duran 3 x 6 m ölçülerindeki küçük bir Ortaçağ Şapeli, antik yapı açığını kapatacak durumda değildir.
Antik dönemlerin yokluğuna karşın, Kalkan geleneksel sivil mimarlık eserlerinin güzel örnekleriyle doludur. Tüm geleneksel yapılar yerleşim ölçeğinde korunmuştur. Bunun nedeni de, sivil mimarlık örneklerinin kentsel sit statüsünde korunması nedeniyle restore edilerek uygun biçimde kullanılmakta ve yaşatılmakta olmasıdır.
İSLAMLAR KÖYÜ-YEŞİL BODAMYA
İslamlar köyü: Kalkan merkeze 7 km dir. Kalkan’da sıcak yaz günlerinde en yakın serinlik bölge burasıdır.
Burada: gerek şehrin gürültüsünden uzakta bir dinlenme ve gerekse tarih kokan Likya yollarında gezinti imkanı bulabilirsiniz.
Köyün ilk yerleşimcisi İslam Bey adında Arap asıllı bir çobandır.
Daha sonra bir gurup Arap köye yerleşince köy nüfusu artmıştır.
Köyün Akbel Mevkiinde birçok Arap mezarlığı bulunmaktadır.
Köyün Yunanca ismi “Bodamya” dır. Kelime anlamı “nehirler” demektir.
Burada uzun yıllar Türkler ve Rumlar birlikte yaşamıştır. 1934 yılında köy ikiye ayrılmıştır. (Kaş ve Elmalı İslamlar olarak)
Köy halkı: yazın Elmalı İslamlar köyüne çıkar, çünkü burası yayladır. Kış döneminde ise Kaş İslamlar köyüne gelirler, çünkü deniz kıyısındadır. Yani hayatlarını göçebe olarak sürdürürler.
Köy deniz seviyesinden 600 metre yüksektedir. Yılın en sıcak zamanlarında, aşağıdan 5-6 derece daha serindir.
Köyün bulunduğu dağın yamacında, birçok kaya mezarı bulunmaktadır.
Dağınık şekilde Lahitler de görülür.
Buraya yolunuz düşerse, mevcut lokantalarda mutlaka alabalık yemelisiniz. Çünkü Üzümlü’den İslamlar köyüne doğru çıkılan yolun sağında ve solunda birçok balık çiftliği bulunmaktadır.
Su değirmeni:
Köyün Bodamya Mevkii denen Yeşilköy’ün Pavruka denen çayın geçtiği yerlerde, Rum halkı birçok su değirmeni kurmuştur.
Bu su değirmenlerinden bir tanesi günümüzde görülebilir ve bu su değirmeninin yaklaşık 300 yıllık olduğu tahmin edilmektedir. Boruları ise antik dönemden kalmadır. Günümüze kalan iki değirmenden biri, köy kahvesinin yanında ve hala kullanılmaktadır.
BEZİRGAN-PİRHA
Bezirgan köyü, önemli bir yayla köyüdür. Kaş merkeze 42 km ve Kalkan merkeze 12 km uzaklıktadır.
İngiliz “The Times” gazetesi tarafından, Türkiye’de gidilmesi gereken gizli kalmış 6 yerden biri olarak gösterilmiştir.
Bezirgan köyü: Toroslarla çevrili bir ovanın ortasındadır.
Pirha kalıntıları: köyden 20 dakika yürüyüş uzaklığındadır. Antik şehir, denizden 850 metre yükseklikte kurulmuştur. Likya’nın en önemli şehirlerinden birisidir. Kent alanı içinde, yönleri denize doğru olan birçok lahit mezar bulunmaktadır.
Ayrıca, dağınık şekilde lahitler görülür. Birçok heykel ve rölyef bulunmuş ve bunlar günümüzde Antalya Müzesinde sergilenmektedir.
TUMİNEHİ-TYMNESSOS-BEZİRGAN/KÖYBAŞI
Elmalı’dan gelip Kalkan’a inen yol üzerinde, Bezirgan’ın kuzeyindeki Köybaşı mevkiindedir.
Antik dönemde Antiphellos-Akarassos ana güzergahı ile Tymnessos merkezinden Ksanthos’a ayrılan antik kavşak niteliğindedir.
Likçe kaynaklarda Tuminehi, Eski Yunanca kaynaklarda Tymnessos olarak anılır.
Kalkan’da antik yerleşim ve herhangi bir nekropol izinin yokluğuna yanıtı, Köybaşı kalıntılarının varlığındadır. Kalkan, Tymnessos’un limanıdır.
Deniz düzeyinden 1000 m yükseklikte kurulan yerleşim, Kaş-Elmalı-Kınık arasında ticaret geçidi olmuş ve kavşak konumundan doğan bu topoğrafik ayrıcalığını iyi kullanmıştır. Elmalı-İslamlar yolundan ayrılan antik yolun kuzey başından itibaren başlayan, kalıntı alanı yol kıyısındaki kabartmalı kaya mezarına kadar sürer. Sonrasında Kalkan-Elmalı asfaltı bulunur.
Evet, burası verimli, sulak tarım arazileri ve zengin doğal kaynakları olan dağlık bir bölgedir. En yüksekte bulunan kale yaklaşık: 120 x 150 m. ölçülerinde bir alanı kaplamaktadır. Akropolün batısına doğru bir kule bulunur.
Kale içinde şehrin bey yerleşimine ait kalıntılar vardır. Saray niteliğini karşılayan bu kalıntılar arasında bir de anıt mezar vardır. Güneybatısında şehir yerleşimine ait kalıntılar görülür. Yüze yakın kaya mezarının bulunduğu zengin nekropoldeki mezarlar yalındır.
Pınara Akropolü kayalığındaki oyuklara benzeyen mezarların, hiçbirinde ne kabartma ne de yazıt vardır. Cephelerini kapatması gereken örgülerden de eser kalmamıştır.
Perikle, İskender döneminde ya da Satrap ayaklanması ile 334’e kadar süren Hekatomnid egemenliği dönemine tarihlenir.
Yerleşimin en nitelikli mezarı, Ksanthos yolu geçidindeki 23 mezara yakın yapılan ön odalı kaya mezarıdır. Mezarda, savaş, sohbet ve şölen sahneleri Lykia geleneksel tarzında işlenmiştir.
Kaya mezarları dışında kent surlarının kuzey altında bulunan iki lahit, mimari elemanlarla ve kabartmayla bezelidir.
Yerleşim merkezinin kuzeyinde, geçit yanında, antik yolun kenarında kayaya oyulu kült alanı için “Bu kaya alanı içindeki platforma tanrı heykellerinin muhtemelen de Apollon ve Artemis’in heykellerinin dikilmiş” olabileceği düşünülür. Aynı alanda yakın bir kaya odası daha vardır.
Su tahliye kanalları ve heykel oturtmaya ilişkin işçilikler bunu gösterir.
Yaklaşık 18 m kare büyüklüğündeki tek odanın üç yanında sekiler yapılmış, üstüne de 15 tane stel zıvana yuvaları açılmıştır.
Akropolün kuzeyinde kaya mezarlarının güney bitimindeki Klasik Lykia Dikmesinin cephesinde bir niş ve üstünde de sembolik bir mezar odası bulunur.