Orhan MERAL, Yazar: Gezi Yorumları | Gezi-yorum.Net

Giresun Çanakçı

Çanakçı, Giresun arası uzaklık: 75 km. Çanakçı, Görele arası uzaklık: 17 km. Çanakçı, Tirebolu arası uzaklık: 33 km. Çanakçı, Eynesil arası uzaklık: 29 km.

TARİHİ

Bölge 1461 yılında Osmanlı hakimiyetine girdi. 1879 yılında Görele ilçesine bağlandı. 1916 yılında Rus işgalinde dalan ilçe, 13 Şubat 1918 tarihinde kurtarıldı. 1991 yılında ilçe oldu. İlçeye Çanakçı isminin verilmesinin sebebi “Çanakçı ilçe merkezinde uzun zamandır ağaç kap ve çanaklar” üretilmesidir. İsmin anlamı “Çanak ustası bulunan yer” demektir.

GENEL

Giresun ilinin iç kesimlerde bulunan bir ilçesidir. Denize kıyısı yoktur. Genel olarak ormanlık bir alanda kuruludur. Yörenin rakımı ortalama olarak 155 metredir.

GEZİLECEK YERLER

ÇANAKÇI HÜKÜMET KONAĞI

İlçe merkezindedir. Tapu kayıtlarına göre, 1935 yılında okul binası olarak inşa edilmiştir. 1995 yılından bu yana, Hükümet binası olarak kullanılmaktadır. Bina: oldukça meyilli olan bir arazide, arazinin düzleştirilmesiyle oluşturulan bir zeminde kurulmuştur. Üç katlıdır. Üzeri çinko levha kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Cephede: sıva dışında genel itibarı ile özgünlük korunmaktadır.

KUŞ KÖYÜ

İlçe merkezine 5 km uzaklıktadır. Kuş köyü, ismini nereden aldığı bilinmemektedir. Köyün ortasından Çanakçı deresi geçer. Köy, diğer komşu köyler gibi sarp ve dağınık yerleşim alanına sahiptir. 1963 yılında Kuşköy’de bir okul yaptırılır.

Okulun açılışını izlemeye gelen gazeteciler, köylülerin kendi aralarında ıslıkla konuşmalarını duyunca haber yaparlar ve böylece “Kuşdili” Türkiye’de hızla tanınır. Kuşdilinin yaklaşık 350-400 yıllık bir geçmişi olduğu tahmin ediliyor.

Dik yamaçlara sahip Karadeniz dağlarındaki köylerin, mahalleleri birbirine uzak olduğundan, yöre insanı anlaşabilmek için ıslıkla haberleşme yolunu seçmiştir.

2017 yılında “Kuşdili” UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine dahil edilerek koruma altına alınmıştır.

KUŞ DİLİ FESTİVALİ

Her yıl Haziran ayının son haftası, Kuşköy’de “Kuşdili Şenlikleri” düzenleniyor. Şenlik sırasında yapılan “Islıkla Haberleşme Yarışması” nda hem büyükler hem de küçükler, bir kilometre mesafeden eşlerine komutlar veriyorlar. En iyi anlaşabilenler yarışmayı kazanıyorlar.

KALEDİBİ KÖYÜ KALESİ

İlçe merkezine 5 km uzaklıktaki Kaledibi köyündedir. Sahilden yaklaşık 13 km içeride, bugünkü Çanakçı kara yolu üzerinde bulunmaktadır. Hakim bir tepededir. Ancak yapılış tarihi ve yaptıran hakkında bilgi yoktur. Ancak Roma döneminde yapıldığı, Bizans döneminde de kullanıldığı tahmin edilmektedir. Osmanlı döneminde ise, yöreye hakim bir tepe üzerinde bulunması nedeniyle sadece gözcü kulesi ve karakol olarak kullanılmıştır.

Kale: iç ve dış surlardan oluştuğu ancak iç surlarının yöre halkı tarafından ev yapımında kullanılmak üzere söküldüğü ve toplandığı tahmin edilmektedir. Bu yüzden büyük ölçüde yıkılmıştır. Günümüze ulaşan kısmının: taş yığma yapım sistemiyle yapıldığı görülür. 2007 yılında kalenin çevresinde temizlik yapılmıştır. Kale, 2017 yılında I. Derece arkeolojik Sit alanı olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.

BAKIMLI KÖYÜ

Bakımlı köyü, ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır. Eski ismi Sadegör köyüdür. Osmanlı döneminde köyün ileri gelenleri, köye gelen devlet büyüklerini en iyi şekilde misafir ettiği için “Bakımlı” ismi alınmıştır.

Bakımlı Köyü Köprüsü

Çanakçı deresi üzerindedir. Ancak köprünün yapım tarihi ve yaptıran bilinmemektedir. Küçük boyutlu bir köprüdür. Döşemesi günümüze tahrip olmuş vaziyette ulaşmıştır. Taş korkulukları, sonradan betonla sağlamlaştırılmıştır. Köprü günümüzde sadece yaya geçişlerine uygundur.

Bakımlı Köyü Su Değirmeni

Değirmenin yapım tarihi bilinmez. Kareye yakın bir planı vardır. Kagir sistemle inşa edilmiştir. Girişi basık kemer açıklıklıdır. İçeride, bir tane yuvarlak formlu değirmen taşı, buğday ve un hazneleri bulunur. Duvar içinde bir ocak vardır. Değirmen günümüzde değirmen olarak kullanılmaya devam edilmektedir.

Şadı Kilisesi

Bakımlı köyü Şadı Mahallesindedir. Kilisenin yapım tarihi ve yaptıran bilinmez, çünkü kitabesi veya bir belge yoktur. Ancak bölgede bulunan benzeri diğer yapılarla karşılaştırıldığında bu yapının muhtemelen 19’ncu yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Yapı: dikdörtgen planlıdır. Tek nefli inşa edilmiştir. Çan kulesi yoktur.

Kapı ve pencere kanatları yok olmuştur. Yapının üstü içten beşik tonoz ve dıştan ise beşik çatı ile örtülüdür. Beşik çatı sonradan betonla kaplanmıştır. Kilisenin iç duvarlarında bulunan freskolardan bazıları günümüze ulaşmıştır. Kilise, 1950 yılında okul olarak kullanılmaya başlanmış, kilisenin içinde bazı bölümler biriketle örülerek derslik yapılmıştır. Apsisten yeni bir kapı açılmıştır.

SAYLIDERE ŞELALESİ

İlçe merkezine 11 km uzaklıktaki Kuşköy’dedir. Şelalenin bulunduğu akarsu: kaynağını Sisdağından alır. Say adı verilen yer şekilleri üzerinde hızla kayarak çağlayanlar oluşturur ve Saylıdere Şelalesi meydana gelir. Çevresinde: kestane, kızılağaç ve şimşir türleri ağaçlık alanlar vardır. Rakımı 441 metredir.

KURUKOL YAYLASI

İlçe merkezine bağlı 11 km uzaklıktaki Kurukol Mahallesindedir. Yayla, Kurukol halkı tarafından hayvan otlatmak için kullanılmaktadır. Ayrıca yaz aylarında tatile gelen Çamoluk halkı tarafından da piknik ve festival yeri olarak kullanılmaktadır.

KİRBAŞ YAYLASI

İlçe merkezine bağlı 18 km uzaklıktaki Uluca köyündedir. Usluca köy halkı tarafından yaz aylarında piknik ve festival alanı olarak kullanılmaktadır. Yaylanın rakımı 1111 metredir.

KARABÖRK BELDESİ

Karabörk beldesi, ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır. Kasaba Çanakçı deresi vadisindedir. Karadeniz bölgesinin yoğun ormanlık alanı içindedir.

Karabörk Beldesi Köprü

Yapım tarihi ve yaptıran bilinmez. Yuvarlak kemerli ve tek gözlüdür. Kemer gözü yayvandır. Kemer, derinin iki yakasında, dere yatağında bulunan yerli kayalar üzerine oturtulmuştur. Köprünün tabliye kısmı, sonradan asfalt malzeme ile kaplanmıştır.

Köprü günümüzde tek yönlü taşıt trafiğine imkan vermektedir.

KARINCA KALESİ

Burası 880 metre yükseklikte bir mesire alanıdır.

Ancak herhangi bir araştırma yapılmamış olmasına rağmen, buranın bir volkanik tepe olduğu da öne sürülmektedir. Hatta tepenin boş olan içlerine giriş yollarının bulunduğu da iddia edilir. Rusların Karadeniz yöresini işgal ettikleri dönemde, burası uzun süre kullanılmıştır.

Tepe dik ve kayalık yapısı nedeniyle ulaşılması oldukça zordur. Zirvesinde ise bir futbol sahası genişliğindeki açık alanda, 360 derecelik muhteşem bir seyir alanı bulunur.

Tepede Giresun’un yarısı ve Trabzon’un bir kısmının manzarasını görmek mümkündür. Gerek zirvede açık alanda ve gerekse kaleye çıkış güzergahında, orman içindeki açık alanlarda piknik yapılabiliyor.

Kaleye tırmanışa geçmeden önce: yol üzerinde bulunan meşe ağacına, dilek tutulup bez bağlanır. Hatta dilek tutup meşe ağacının gölgesinde uyuyanlar bile olur. Rivayete göre mezarın üzerinde büyüyen asırlık meşe ağacına Ramazan ayının ilk gününde bağlanan iplerle tutulan dilek yerine geliyormuş.

Ardından yaklaşık 100 metrelik zorlu bir yolculuk 20 dakikada tırmanılır. Tepede: 13 metre yükseklikte bir direkte, ay yıldızlı bayrağımız dalgalanıyor.

Son bir not: Geçtiğimiz yıllarda ulaşımı hayli zor olan Karınca kalesine araba ile ulaşım sağlamak üzere 3 km lik yeni yol yapıldığını duydum. Kaleye kadar olan yolun tamamı betonlanmış.

İlk anda elbette güzel olduğu akla geliyor ama diğer yandan, buraya aşırı insan kalabalığının gelmesi, buranın yakında bir çöplük haline gelmesine de sebebiyet verecektir, umarım gelenler bu muhteşem doğal güzelliği korurlar.

Giresun Tirebolu hakkındaki gezi yazım için Tirebolu

Kastamonu Pınarbaşı

Pınarbaşı, Kastamonu arası uzaklık: 97 km. Pınarbaşı, Azdavay arası uzaklık: 23 km. Pınarbaşı, Amasra arası uzaklık: 110 km. Pınarbaşı, Eflani arası uzaklık: 27 km. Pınarbaşı, İstanbul arası uzaklık: 520 km. Pınarbaşı, Ankara arası uzaklık: 315 km. Pınarbaşı, Karabük arası uzaklık: 75 km. Pınarbaşı, Bartın arası uzaklık: 90 km.

TARİHİ

Çamkışla köyü ve Çalkaya köyü, Roma ve Bizans dönemlerinde önemli yerleşim yeri olarak biliniyorlar. 1461 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1987 yılında ilçe olur.

GENEL

İlçe dağlık ve engebeli bir araziye sahiptir. Yerleşim alanı: dağlar arasında kala vadiler, küçük plato düzlükleri ve Zarı çayının vadi tabanında bulunur. Yörenin rakımı ortalama 650 metredir. Yörenin önemli akarsuyu Zarı çayıdır.

Bu çay, Çavuş köyünden doğar ve güneyden kuzeye akarak Ilıca köyünde Devrekani çayı ile birleşir. Bölgede Karadeniz iklimi hakimdir. Kışlar uzun ve soğuk, yazlar ise kısa ve sıcak geçer.Yöre orman bakımından oldukça zengindir, topraklarının yüzde 65 bölümü ormanlarla kaplıdır.

Önemli bir özellik daha var. İlçenin derinliklerinde, bol miktarda taşkömürü bulunduğu bilinmektedir. Yani gelecek dönemlerde 2’nci bir Karaelmas bölgesi olacaktır.

PINAR BEBEK

Yörede Pınarbaşı yerel kıyafetleri giydirilerek satışa sunulmuş Pınar Bebekler yoğun ilgi çekmektedir. 2001 yılından itibaren yapılmaya başlanan bebekler, ilçede birçok evde kadınlar tarafından yapılmaktadır.

GEZİLECEK YERLER

HORMA KANYONU (ANBAR GÖLÜ)

İlçe merkezine 5 km uzaklıkta, Zara çayı üzerindedir. Suyun taştaki kireçleri aşındırmasıyla oluşmuştur. Kanyonda derin kazanlar şeklinde çukurlar bulunur. Burada: eski dönemlerde yaşayan insanlar, muhtemelen kayaları oyarak su kanalı açmış, bu kanallarda su ile çalışan un değirmenleri yapmışlardır.

Horma kanyonuna Meydandüzü diye bilinen havzadan girilir ve Ayıderesi’ne doğru Ilıca şelalesinde son bulur. Kanyonun bir ucundan diğer ucuna kadar olan 3 kilometrelik mesafede, vidalarla kayalara çivilenen ahşap platform vardır ve bunun üzerinde kanyon gezilebilir.

Bu ahşap yol, kanyonun tabanından 50-60 metre yüksekliğe ulaştığı için, zaman zaman heyecan verici etapları geçmek gerekiyor. (Ahşap yolu daha güvenilir hale getirmek için çalışmalar sürdürülüyormuş çünkü bir sezonda burayı ziyaret eden kişi sayısının 60 bin civarında olduğunu öğrendim.)

ILICA ŞELALESİ

İlçe merkezine 12 km uzaklıktaki Ilıca köyündedir. Köyden buraya ulaşmak için, yarım saatlik bir patika yolda yürümek gerekir. Şelalenin büyüklüğü 10 metredir. Döküldüğü yerde bir doğal havuz oluşmuştur. Şelalenin en büyük özelliği: bu havuzun çevresinde çok sayıda ağaç ve bitki örtüsü bulunmasıdır. Şelalenin üst kısımlarında ise, yıllardır akan suyun kayaları aşındırması sonucu, kayalarda oluşan çukurlar ve oyuklar görülür, bunlar oldukça güzeldir.

ILICA HAMAMI

Aynı köy içindeki bu hamam, Bizanslılardan kalmadır. Hamam yapısı, yontma taştan yapılmıştır. Genişliği 2 metre, uzunluğu 3.5 metre ve yüksekliği 1.80 metredir. Kubbe şeklindedir. Hamamın yaz ve kış, su sıcaklığı sabit 23 derecedir. Hamamın yan taraflarında, insanların yıkanmaları için sabunluklar ve oymalar vardır.

ÇAMKIŞLA KÖYÜ

Köyün eski ismi Erkemle’dir. İlçe merkezine 22 km uzaklıktadır. Burası Roma ve Bizans döneminde önemli ve kalabalık bir yerleşim yeridir. Peki günümüzde burada bu konuda kalıntılar var mıdır? Hayır bilmiyorum, bu konuda bilgisi olanların yorum bırakmaları rica olunur.

VALLA-VARLA KANYONU

Kanyon Muratbaşı köyündedir. İlçe merkezine 26 km uzaklıktadır. Muratbaşı Valla Mahallesine kadar araçla gidilir, sonrasında ise kanyona ulaşmak için 1.5 km lik stabilize yolda yürümek gerekir.

Vahşi cennet olarak tanınır. Dünyaca ünlüdür. Dünyanın en derin 2’nci kanyonudur. (Birinci, Amerika Arizona’dadır. )

Kanyon: Devrekani çayı ile Kanlıçay’ın birleştiği yerde başlar. Cide istikametinde 12 km uzunluğundadır. Yan duvar kayaların yüksekliği 800 ile 1200 metre arasında değişmektedir. Kanyonda bulunan sarp kayalıklarda kartal, akbaba, doğan, atmaca gibi yırtıcı kuşların yuvaları bulunur. Yine burada yabani av hayvanları da barınmaktadır.

Evet, yukarıda da belirttiğim gibi burası tam bir vahşi cennettir. Bu tanım, 1994 yılında İstanbul Üniversitesi öğrencisi 4 genç tarafından buraya verilmiştir. Çünkü kendileri kanyona girdikten sonra kaybolmuş ve 14 gün sonra Cide yöresinden çıkmışlardır.

Yine, buraya giren dağcılardan birisi kaybolmuş, cesedi bulunamamıştır. Sonuç olarak, kanyon oldukça tehlikelidir, kanyonun teçhizatsız ve rehbersiz geçilmesi mümkün değildir.

Dağın zirvesine çıkan bu merdivenler, sanki sizi gökyüzüne çıkarıyor gibidir. Kanyonun girişine Muratbaşı köyüne 3 katlı seyir terası yapılmıştır.

Pınarbaşı ve Azdavay’dan gelen Devrekani çayı ve Kanlı çayı görebilirsiniz. Hatta buradan yani seyir terasından Valla kanyonunu bile görmek mümkündür. Seyir terası ile ilgili son bir not, seyir terasının ziyaretçilerin adrenalin yaşamaları için gevşek yapıldığı söyleniyor.

Bu her iki çay da birleştikten sonra kayaların arasından kıvrılarak Cide istikametine akarlar.

ILGARİNİ MAĞARASI

İlçe merkezine 35 km uzaklıkta Sümenler köyünde Kaz Mahallesi Top Meydanı mevkiindedir.

Mağaraya ulaşmak için, buradan sonra kayalık orman içi patika yoldan yaklaşık 2 saatlik bir yürüyüş gereklidir. Ancak ahşap yürüyüş yolu yapılmıştır. Zorlu yürüyüş yolu boyunca 9500 vida çakılmış, ahşap malzemelerin sabitlenmesi için 300 kilo çivi kullanılmıştır.

Parkur 2.5 kilometredir. Bu 2.5 kilometrelik yürüyüş yolunda ilk olarak Mantar mağarası ve sonra Ejder çukuru ve son olarak Ilgarini mağarası bulunmaktadır.

Ilgarini mağarası: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve FAO tarafından, Ilgarini mağarası, dünyanın 4’ncü büyük mağarası seçilmiştir.

Mağara girişinde, Bizans döneminden kaldığı tahmin edilen bir yerleşim kalıntısı vardır.

Mağaraya girildiğinde, yol ikiye ayrılır.

Sağ bölümdeki yol: bu yolun devamında bir su sarnıcı vardır. Ayrıca, odalar ve sarkıtlar bulunur. Bu sarkıtlar nedeniyle, buraya “Avizeli Salon” denir.

Sol bölümdeki yol: bu yolun devamında, yol ağızdan itibaren 250 metre derinliğe kadar iner. Buraya inen yol: taştan örülmüştür ve birçok viraj bulunur. Aşağıda küçük bir düzlük vardır. Bu düzlükte kilise kalıntısı ve 7 tane mezar görülür.

Bu bölümde, yapılan incelemelere göre, MÖ 2000 yıllarında burada insan yaşamına ait izler bulunmuştur.

Ancak bu bölümdeki yolun devamını gitmek normal şartlarda mümkün değildir. Teknik ekipman gerekir.

Sonuç olarak, mağaranın gezilebilen bölümlerinin toplam uzunluğu 850 metreyi bulur.

MANTAR MAĞARASI

İlçe merkezine bağlı Sümenler köyün yakınlarında, ormanlık arazidedir. Köy merkezine 500 metre uzaklıktadır. İlçe merkezine 35 km uzaklıktadır.

Mağaraya bu ismin verilmesinin sebebi: mağara girişinden sonra 30 metre içeride 4 metre yüksekliğinde bir kalker kütlesi bulunması ve bu kütlenin manzara benzemesidir.

EJDER ÇUKURU

Ilgarini mağarasına 1 km uzaklıktadır. Ejder çukurunun genişliği 12-15 metre arasındadır. Mağaranın derinliği 385 metredir. Mağaraya girilmiyor, ancak bir dönem profesyonel dağcıların mağaraya girdiği ve çukurun içinde eskiden yapılmış olan merdiven kalıntılarına rastladıkları bilinmektedir. Manzara izlenmek için ahşaptan seyir terası yapılmıştır.

Kastamonu Şenpazar hakkındaki gezi yazım için Şenpazar

Kastamonu Tosya

Tosya yöresinde söylenen bir deyimle anlatmaya başlayalım. “Dünyada 3 kıta var. Bunlar Avrupa, Asya, Tosya’dır.” Bir anlamda “…. Avrupa “Garp”ı, Asya “Şark”ı, Tosya “Fark” ı simgelermiş.

ULAŞIM

Tosya, Kastamonu arası uzaklık: 77 km. Tosya, Ilgaz arası uzaklık: 44 km. Tosya, Kargı arası uzaklık: 43 km. Tosya, İskilip arası uzaklık: 70 km. Tosya, Ankara arası uzaklık: 218 km. Tosya, İstanbul arası uzaklık: 480 km.

TARİHİ

İlçenin tarihi geçmişi hakkında ayrıntılı bilgi yoktur. Tosya yöresinde yaşayanların, ilk olarak Orta Asya’dan göç ederek bu bölgeye gelip yerleşen Türkler olduğu bilinmektedir.

Tosya yöresi Osmanlı hakimiyetine geçtiği yıllarda küçük bir köy durumundadır. Yine Osmanlı döneminde Tarihi İpek Yolu üzerindeki en önemli kervansaraylardan biri olan Akkuş Mehmet Paşa Kervansarayı burada kurulmuştur.

Bu yüzden Tosya’da kırsalda üretilen sof ve çeltik üretimine bağlı olarak ticaret hızla gelişmiştir. Ayrıca İpek yolunu kullanan kervansaraylara hizmet verildiğinden, burası Gerede-Osmancık arasında önemli bir menzil noktası olmuştur.

Kurtuluş savaşı sırasında Tosya işgale uğramamıştır. Ancak cepheye silah ve mühimmat ikmalinde bulunmuştur. Yüzlerce Tosyalı, İnebolu’dan Haymana ovasına kadar kervanlar halinde gece gündüz cephane taşımışlardır.

Tosya 1864 yılında Belediye, 1926 yılında ise ilçe olmuştur.

İlçe Kuzey Anadolu deprem fay hattındadır. Bu yüzden yörede şiddetli depremler olmuştur. 1943 yılında yaşanan 7.2 şiddetindeki depremde büyük can kaybı olmuştur.

Tosya ilçesi ismini, Bizans döneminde kullanılan yörenin ismi olan “Doccia” kelimesinden almıştır. Yörenin ismi, Türklerin fethinden sonra “Turıya” olarak değiştirmiştir.

GENEL

İlçe merkezi: Batı Karadeniz bölgesinde, Ilgaz dağlarının devamı olan Tosya dağı (Gavurdağı) nın güneydoğusundaki düzlükte kurulmuştur. Devrez çayı 6.5 km uzaklıktadır. Şehrin orta yerinden, şehri boydan boya kaplayan yürüyüş yollarıyla düzenlenmiş bir park vardır.

İlçenin orta kesimlerinde, Ilgaz dağları eteklerinden çıkıp Kargı ilçesinde Kızılırmak nehrine karışan Devrez çayı çevresindeki alüvyonlu düzlükler vardır. İlçenin güneybatısında Hıdırlık Tepesi bulunur. Kuzey kesimi çıplak ve yüksek tepelerle çevrilidir.

Yamaç kısımlarında eğim fazladır. Dağlık kesimlerde gür orman örtüsü vardır. İlçenin rakımı ortalama 955 metredir. Yörede geçiş iklimi hakimdir. Çünkü Ilgaz ve Küre dağları deniz etkisini keser. Burada yaşayanların en büyük ekonomik etkinliği tarım yani pirinç tarımıdır.

NE YENİR

Buralara yolunuz düşerse, yerel lezzetlerden başlıca önerim “Tirit” olur. Ayrıca sabah, öğle ve akşam her öğünde ana yemek olan pirinçten yapılan “Tosya Pilavı” yenir. Ramazan döneminde ise, iftarda her gün yenen “caba” vardır.

PİRİNÇ

Pirinç Tosya’da buğdaygillerden kökleri bol su içinde yetişen bir bitkiden ibaret değildir, burada pirinç sevgidir, emektir, sanattır. Tosya pirinci dünyaca ünlüdür. Ilgaz dağlarından inen Devrez suyu, toprağı pirinç tarımına elverişli hale getirir.

İlçenin güneyinde Devrez vadisinde üretimi yapılan pirinç, kalitesi ve lezzeti ile yurt çapında yerini almıştır. Üretimin yaklaşık yüzde 65 bölümü dış pazarlara satılmaktadır. 1923 yılında, Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk, Şapka devrimi için Kastamonu şehrine giderken, Tosyalı çiftçiler, Ilgaz kavşağında onu karşılamışlar ve Tosya yöresine “Pirinç Fabrikası” kurulmasını istemişlerdir.

Atatürk bu isteğe olumlu cevap vermiş ve Cumhuriyetin ilk pirinç fabrikası 1925 yılında Tosya’da kurulmuştur. Bu çeltik fabrikaları, çevre halkına da hizmet vermektedir.

Bugün Tosya’da yıllık 5 bin ton çeltik üretimi yapılıyor. Yörede üretilen “Sarıkılçık” türü pirinç tescil edilmiştir.

AHŞAP KAPI ÜRETİMİ

Ayrıca: ahşap kapı, pencere ve mobilya üretimi de yaygındır. Türkiye’nin ahşap kapı üretiminin yüzde 30 kısmı, Tosya’da üretilir. Günde 12 bin kapı üretimi yapılmaktadır. Bu kapılar 15 ayrı ülkeye ihraç edilir. En önemli özellik ise, bu sektörde yaklaşık 5 bin kişinin çalışıyor olmasıdır.

BAĞCILIK

İlçede bağlarla kaplı alanlar oldukça büyük iken, bir süre hastalık nedeniyle bağların sınırları daralmıştır. Gümelerde üretilen üzümler, yaş olarak yakın illere gönderilir. Ayrıca üzümden pekmez de yapılarak kışın tüketilmek üzere saklanır.

Bağlarda sadece üzüm değil asma yaprağı üretimi de yapılmaktadır. Tosya yaprağı özellikle civar illerde tercih edilir ve burada toplanan yapraklar salamura yapılarak büyük merkezlere gönderilir.

ULUSLARARASI TOSYA KÜLTÜR VE PİRİNÇ FESTİVALİ

Tosya Belediyesi tarafından düzenlenen festival 15 yıldır sürdürülmektedir.

GEZİLECEK YERLER

ABDURRAHMAN PAŞA CAMİİ

Cami ilçenin merkezinde, Hanönü meydanında Öğretmenevi karşısındadır.

1584 yılında Sultan III Murat döneminde Maraşlı Abdurrahman Paşa tarafından inşa edilmiştir. Maraşlı Abdurrahman Paşa’nın bölgede uzun yıllar görev yapmış, önemli bir devlet adamı olduğu tahmin edilmektedir.

Çevreye hakim bir konumdadır. Tosya ilçesinin görüntüsü ile bütünleşen abidevi bir yapıdır. Her taraftan rahatlıkla görülebilir. Mimar Sinan döneminin, merkezi planlı camileri arasında yer alır.

Mihrabın sağ ve sol tarafındaki pencere kenarlarına kaideler arasına yerleştirilmiş, dört tane dönen mermer sütun bulunur. Bu sütunların görevi: caminin herhangi bir bölümünde bir hasar veya göçme olduğunda, terazi vasfıyla sıkışmaları ve dönme özelliklerini kaybetmeleridir. Camiye, kuzey ve batı cephesindeki iki kapıdan girilir.

Cümle kapısı üzerinde inşa kitabesi vardır. Caminin güney doğu bölümünde, Belediye hamamına bakan bir duvar vardır. Bu duvar, üzerindeki dolgu zeminine rağmen, aksi istikamette eğimli, yani dışa eğimli, adeta yer çekimine karşı koyarcasına inşa edilmiştir.

Cami, 1943 yılındaki depremde büyük zarar görmüştür. Daha sonra restore edilerek tekrar açılmıştır. Camide aynı anda 1500 kişi ibadet edebilmektedir.

ÇİFTE HAMAM

İlçe merkezinde Abdurrahman Paşa camisinin yanındadır. Hamam yapısı, 16’nci yüzyılda Mevlana Selahüttün adlı bir şahıs tarafından yaptırılmıştır. Son duyum, hamamın erkekler bölümü çıkan bir yangın sonucu tamamen yanmıştır.

HALİM BABA ÇEŞMESİ:

İlçe merkezinde İlyasbey Mahallesindedir. Üzerinde su kitabesi vardır. Buna göre, çeşme Karabacak Zade Hacı Abdullah Ağa tarafından 1796 yılında yaptırılmıştır.

DERE ÇEŞMESİ

İlçe merkezinde Dilküşah Mahallesi Zopturoğlu Sokaktadır. Çeşme üzerinde su kitabesi vardır. Kitabeye göre, çeşme 1781 yılında El Hac Ahmet Bey tarafından yaptırılmıştır.

ALİ OSMAN AĞA ÇEŞMESİ

İlçe merkezinde Harsat Mahallesi Tolaçeşme Sokaktadır. Önünde sivri kemer ve muhtelif taşlardan yapılmış ayna taşı vardır. Kitabesine göre Destani Ağanın zevcesi Şerifa Hanım tarafından 1800 yılında yaptırılmıştır. Gelelim en önemli sonucu, öğrendiğime göre bu çeşme yıkılmış, yok edilmiş ve yıkanlar meçhuldür.

Müze müdürlüğü yetkililerine yapılan ihbar sonucu yapılan araştırmalar sonucunda çeşmeyi yıkanlar bulunamamış, ancak bir kişi, yıkım sonrasında görüp muhafaza altına aldığı kitabeyi yetkililere teslim etmiştir. Kitabe, günümüzde Kastamonu Müzesinde bulunuyormuş.

KARASU ÇEŞMESİ

İlçe merkezinde Şeyh Mahallesi Çaybaşı sokaktadır. Kitabesine göre İbrahim Efendi tarafından yaptırılmıştır.

BÜYÜK HAMAM

İlçe merkezinde çarşı içindedir. Şifa Hamamı olarak da tanınır. Candaroğullarından İbrahim Bey tarafından 1400’lü yıllarda yaptırıldığı tahmin edilmektedir. 1932 yılında yangın ve 1943 yılındaki depremde zarar görmüş, sonradan tamir ettirilmiştir.

TEKKE HAMAMI

İlçe merkezinde Hocaimat Mahallesindedir.

Yapıda moloz taşı ve harç kullanılmıştır. Yapının içerisinde taştan bir aslan ağzından, su akmaktadır. Ayrıca seh kurnası denen bir odası vardır.

Kastamonu Tosya Küçük Hamam-Vikvik Hamamı

KÜÇÜK HAMAM (VİKVİK HAMAMI)

İlçe merkezinde çarşı içindedir. Bir kazı sırasında, kubbe deliği bulunmuş ve hamamın varlığı tespit edilerek çevresi açılmış, hamam ortaya çıkarılmıştır.

GAVUR KAYASI KALESİ

İlçede müstahkem bir kale yoktur. Ancak kale isimleri, yer adlarında kullanılmıştır. Muhtemelen bu yerlerde, savunma amaçlı kale olarak kullanılmış olmalıdır.

Gavur kayası kalesi, ilçenin güneyinde, (2.7 km uzaklıkta) Karşıyaka Mahallesinde Çüşçüs Kışlası mevkiindedir. Yukarı Dikmen köprüsünden 2 km yukarıdadır. Devrez çayının kenarında, doğal ve sarp bir kayadan ibarettir. Devrez çayı bir kavis çizerek kaleyi dolanır. Sarp olan ön tarafından kaleye çıkmak mümkün değildir. Sadece kuzeybatı yönünden kaleye çıkılabilir. Kalenin üzerinde daha doğrusu kayalığın üzerinde bina temelleri bulunur. Batısında ise bir kaya mezarı ve bir tünel vardır.

Kaya mezarı:

Yapının güneyinde, Devreze bakan kısımda bir odacık bulunur. Bu odacığın kapısı, dikdörtgendir. İç kısmına dikdörtgendir. Tavanı düzdür ve odanın iki yanında ölü sedirleri bulunur.

Tümülüs:

Mezar odasının arkasında bir Tümülüs bulunuyor. Burada bir zamanlar büyükçe bir yerleşme yeri bulunduğu tahmin ediliyor. Çünkü Bağdat yolu buradan geçiyormuş. Yerleşme yeri mükemmel bir şekilde yapılmış bir yeraltı şehridir. Salon kısmı kerpiçlerle örülmüş ve oval bir kubbelidir. Odalar ise kayaya oyularak yapılmıştır. İçme suyu temin için, yerleşkenin üstüne küçük yağmur olukları yapılmıştır.

Sunak:

Kalenin kuzeybatısında tanrılara sunular adaklar için kullanılan, taştan yapılmış sunak çok ilginçtir. O yıllardaki yani Hitit dönemindeki inanç gereği, bol yağmur ve bereket vermesi için tanrılara bakire bir kız kurban edilirdi.

Kuraklık ve de kıtlık zamanlarında, tanrıları mutlu etmek için önce ayinler düzenlenir, sonra bu ayinlerde ellerine kına yakılan ve güzel elbiseler giydirilen bakire kızlar, şafak vakti güneş doğmaya başladığında tanrılara kurban edilirdi. Zamanla yıpranmış olan bu sunakta, baş koymaya yarayan boyunluk kısmı hala sağlam olarak görülebiliyor.

Tünel

Yukarıda belirttiğim gibi, burada bir de tünel bulunuyor. Tünel, Devrez vadisinin karşısındaki tarım arazilerine açılıyor. Tünelin boyu 4.5 metre ve genişliği ise 4 metredir. 55 basamaklı dik bir kaya tüneli şeklindedir. Bu tünelin yaklaşık 300 metre aşağısında ise bir köprü kalıntısı bulunuyor.

Kalenin doğusunda ve Devrez çayı üzerinde, iki köprü ayağı görülür. Bu ayakların bir zamanlar buradan geçen Bağdat yolu üzerinde kurulu bir köprüye ait olduğu düşünülür. Yani, kale bu yolu korumak için kurulmuş olmalıdır.

Katip Çelebi isimli gezgin, seyahat notlarında burası hakkında şunları yazmıştır “Bu kale, kasabanın yüksekçe bir yerinde, dağ etrafında topraktan yapılmış zayıf bir kaledir. Celali isyanlarının baş gösterdiği zamanlarda, halk tarafından yapılmış olup, halen haraptır. “

BAĞ EVLERİ

İlçe merkezine 5 km uzaklıkta: elma, armut, kiraz, şeftali, vişne, dut, kızılcık, ayva gibi meyve ağaçları ve üzüm bağları bulunan bir yerdir.

ÇÜŞÇÜŞ KIŞLASI KAYA MEZARI

İlçe merkezine bağlı Çüşçüş kışlası mahallesindedir. İlçe merkezine 12 km uzaklıktadır. Mezarlar Geç Helenistik dönem ve Roma dönemine tarihlenir. Mezar düz damlı ve tek odalıdır. Ön cephesi, basit dikdörtgen şeklindedir. Mezar odasında iki ölü sediri vardır.

EMİRLER ŞEHRİ KALESİ

İlçe merkezine bağlı Sofular ve Kuşçular köyleri arasındadır. İlçe merkezine 12.5 km uzaklıktadır. Harabe halindeki kalenin, çevresi surlarla çevrilmiştir. Ancak günümüzde bu surlar da yıkılmıştır. 17’nci yüzyılda bu yöreye uğrayan Polonyalı gezgin Simeon, seyahatnamesinde burada Tosya’ya bakan yüksek bir tepede, Paşanın oturduğu bir kaleden söz etmiştir. Ancak belirttiğim gibi kale günümüzde tamamen harabe halindedir, yani gezilip görülecek bir unsur yoktur.

HARMAN TEPE HÖYÜĞÜ

İlçe merkezine bağlı Sofular köyü arazisindedir. İlçe merkezine 12.5 km uzaklıktadır. Höyüğün yüksekliği 3 metredir. Boyu 50 metredir. Bu höyüğün 50 metre kadar batısında başka bir höyük daha vardır. Her iki höyüğün bulunduğu alana Harman Tepe denir.

YÜCE TEPE HÖYÜĞÜ

Devrez kenarında, İlçe merkezine bağlı Bayat köyünün Taskaynar Mahallesindedir. İlçe merkezine 16 km uzaklıktadır. Daha önce burada yerleşim olduğu daha doğrusu Tosya ilçesinin ilk yerleşiminin olduğu ve daha sonra ise terk edildiği tahmin edilmektedir. Devrez çayı, höyüğün hemen yanından akmaktadır. Höyüğün yüksekliği 6 metredir. Boyu 50 metre eni ise 30 metredir.

DİPSİZGÖL

İlçe merkezine 25 km uzaklıktadır. İlçe merkezine bağlı Çiftler köyü sınırları içerisindedir. Tosya-Ankara karayoluna 9 km uzaklıktadır. Yolun tamamı asfalttır, yani ulaşımı kolaydır. Giriş ücretlidir. Gölün orta kısımları, kenarlara göre daha derin olduğu için dipsiz göl ismi verilmiştir.

Göl, derelerden beslenir. Orman içinde doğal bir piknik alanıdır. Burada konaklamak için bir otel bulunmaktadır. Yönetmen Pelin Esmer tarafından 2012 yılında burada “Gözetleme kulesi” isimli film çekilmiştir. 2011 yılında burası “Tabiat Parkı” olarak ilan edilerek koruma altına alınmıştır.

ÇUKURHAN

İlçe merkezine 25 km uzaklıktadır. Burası doğal bir piknik alanıdır. Konaklamak için bungalov tipi evler vardır.

YEŞİLGÖL

İlçe merkezine 28 km uzaklıkta, Sekiler köyünün 3 km doğusundadır. Çevresindeki ormanın göle yansıyan rengi ve göldeki yosunların etkisiyle göl yeşil görünür ve bu yüzden “Yeşil göl” ismini almıştır. Denizden yüksekliği 1570 metredir. Bu şirin ve küçük göl tam bir doğa harikasıdır. Çevresi çam ormanlarıyla kaplıdır. Gölün çevresinde ve yanında piknik alanları yapılmıştır.

Kastamonu Seydiler hakkındaki gezi yazım için Seydiler