İstanbul Arkeoloji Müzesi

İstanbul Arkeoloji Müzesi

MÜZELER BÖLÜMÜ

Osmanlı topraklarında, padişah izinleriyle yapılan ve “Bizde o taşlardan çok var” düşüncesiyle, daha sonra Louvre gibi, British Museum gibi, Berlin Müzesi gibi müzelerin salonlarını süsleyen kültür miraslarımızın gidişine; Osman Hamdi Bey’in, girişimleriyle çıkarılan kanunlar ile dur denilmiş. Bizzat, kendisinin de katıldığı arkeolojik kazılar da olan Osman Hamdi Bey; Arkeoloji Müzesini kurmuş, büyük bir insan.

Evet: Topkapı Sarayından çıkıp; aşağıya inen yolu takip ettiğinizde: sağda, Müzeler Bölümüne ulaşırsınız. Bu bölümde: Eski Şark Eserleri Müzesi, Arkeoloji Müzesi ve Çinili Köşk var. Buraya; Gülhane Parkının hemen sağ yanından giriliyor. 3 Müze ve atölyeler bulunuyor. Ana kapıdan girişten sonra bahçede hemen karşınıza bir ahşap tekne kalıntısı çıkıyor.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

Sonra: en sağ bölümden yani Arkeoloji Müzesinden gezmeye başlayabilirsiniz. Ancak müzeleri gezmeye başlamadan önce, önemli bir husustan söz etmek istiyorum. Müzelerde yani her üç binada başka yerlerde birçok müzede gördüğüm gibi yerlerde gezilecek güzergahı belirleyen çizgiler bulunmuyor, yani yüzlerce-binlerce antik eser arasında kaybolup gitmek ve bazı eserleri görememek mümkün, bu yüzden, müzeye yere gezi güzergahını gösteren kırmızı ok işaretlerinin konulmasını kendi ve müzeyi gezecekler adına istiyorum, umarım bu satırları bir okuyan olur, aslında bunları müzelerin birçoğunda girişte bulunan deftere yazmak isterdim ama burada herhangi bir defter de yoktu.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

Evet bu girişten sonra gelelim müze hakkında bilgiler vermeye. Müze bünyesinde; bir milyonu aşkın eser bulunmakta. Arkeoloji Müzesinde: restorasyon ve yenileme çalışmalarından sonra; sergilenen en önemli eserler şunlar: İskender Lahdi, Ağlayan Kadınlar Lahdi, Satrap Lahdi, Sayda Kralı Nekropolü Lahitleri, Ana Tanrıça Kybele’ye ait adak stelleri, Bergama Zeus Sunağından arta kalan heykel parçaları, İskender Başı.

(Maalesef Temmuz 2018 tarihinde burayı ziyaret ettiğimde, Müzenin yıldız eseri, dünyaca ünlü İskender Lahdinin bulunduğu bölümün restorasyon nedeniyle kapalı olduğunu gördüm ve çok üzüldüm, daha da ötesi, müzenin girişinde bu bölümün kapalı olduğu hakkında herhangi bir bilgi yoktu. Umarım en kısa zamanda ziyarete açılır. )

Türkiye’de müzeciliğin kurucusu Osman Hamdi Bey tarafından yaptırılan her iki müze; dünya çapında üne sahiptir.

İstanbul Arkeoloji Müzeleri; yüzüncü kuruluş yıl dönümü olan 1991 yılında; alt salonlarda yapılan yeni düzenlemeler ve ek bina sergilemesi nedeniyle; Avrupa Konseyi Müze Ödülünü ve 1993 yılında da; Avrupa’da Yılın Müzesi Ödülünü aldı.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

ARKEOLOJİ MÜZESİ

Bina; 13 Haziran 1891 tarihinde; Osman Hamdi Bey tarafından, mimar: Alexandre Vallaury’ye; “Müze-i Hümayun” olarak yaptırılmış. Güney ve kuzey kanatları; 1902 ve 1908 yıllarında, ziyarete açılmış. İki katlı. Neoklasik dönemin en güzel ve görkemli örneklerinden biri.

Mekan: müze olarak inşa edilen ilk Türk binası. Dünyada; bu alandaki, on müze arasında yer alıyor. Ana bina ve ek bina olmak üzere; iki binadan oluşmaktadır.

İstanbul Arkeoloji Müzesi İskender Lahdi

Dış cephesi

İskender ve Ağlayan Kadınlar Lahitlerinden esinlenerek yapılmıştır. Ama keşke İskender ve Ağlayan kadın lahitlerini görmek mümkün olsaydı. Yukarıdaki resim. müzenin bahçesinde çektiğim temsili resimdir.

MÜZENİN İÇİ

Giriş karşısında: iri ve ürkütücü; Tanrı Beş heykeli var.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

Sağ tarafta: antik çağ heykelleri salonu uzanıyor. Arkaik çağdan, Roma devrine devam eden, eşsiz heykeller sıralanıyor. Salonların ilkinde: antik mezar taş ve rölyefler var. Sonra: Anadolu Pers egemenliği, Afrodisias buluntularının yer aldığı Kenan Erim Salonu; Efes, Milet ve Afdorisias’tan eserlerin sergilendiği; üç Mermer Şehri Salonu, Helenistik devir heykelleri, Menderes Manisa’sı ve nihayet Helenistik tesirli Roma ve Roma devri heykelleri salonları var.

Girişin sol yanında: hediyelik ve hatıra eşyaları satılan reyon bulunuyor. Sonra: Osman Hamdi Bey hatıra salonu. Takiben: Sayda krallar Nekrapolünden bizzat kendisinin kazıp çıkarttığı eserlerin salonları uzanıyor.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

İlk üç lahit; Sayda kralı Tabnit ailesine ait. Benzersiz bir Likya lahdi ve Satrap Lahti de: burada sergileniyor.

Sonraki bölümde: (KAPALI) MÖ. 4’ncü yüzyıla tarihlenen; dünya ünlüsü, İskender ve Ağlayan Kadınlar Lahitleri var. Büyük İskender’e ait olduğu zannedilmiş olan lahdin; dört yüzü; Makedonyalılar ile Persler arasındaki savaş ve av sahnelerini gösteren, yüksek kabartmalar ile süslenmiş.

Ana binanın üst katında ise: küçük taş eserler, çanak ve çömlekler, pişmiş toprak heykelcikler, hazine bölümü, 80 bin sikke, mühür, nişan ve madalya sergileniyor.

Burada, İstanbul’un fethi sırasında, Haliç’e takılan zincirlerin bir parçası ve Sultanahmet meydanında bulunan yılanlı sütundan kalma bir yılan başı ve mısır orjinli mumyalar ilgimi çekti.

İstanbul Arkeoloji Müzesi
İstanbul Arkeoloji Müzesi
İstanbul Arkeoloji Müzesi
İstanbul Arkeoloji Müzesi

EK BİNA

Teşhir edilen eserlerin sığmaması nedeniyle; 1968 yılında, Osman Hamdi Bey binasının hemen arkasına, altı katlı olarak yapılmış. Müzenin, yüzüncü kuruluş yıl dönümü olan; 1991 yılında, halkın ziyaretine açılmış. Altı katlı. Dört katı; sergi salonu olarak düzenlenmiş.

Ek bina girişi, yan duvarında: Assos Athena mabedinin ön yüzü; bire bir ölçülerinde canlandırılmış.

Giriş katında:; Çocuk Müzesi ile mimari eserler sergisi bulunuyor. Çocuk Müzesinde: Tunç çağından, Bizans dönemine kadar, yazının icadı, çanak-çömlek yapımı ve kullanımı, paranın icadı gibi tarihte yaşanan ilkleri vurgulayan eserler ve canlandırmalar yer almakta.

Giriş katında; kod farkıyla oluşturulan bölümde

“İstanbul’un çevre kültürleri: Trakya, Bitinya ve Bizans “ sergileme salonları var. Bizans mezar taşlarına bakıp; üzerlerindeki kabartmalardan, kişinin mesleğini çıkarmaya çalışacaksınız. Kılıç yada miğfer; bu askermiş dedirtiyor, tarak yada lir; onun bir kadın olduğunu anlatıyor. Osmanlının mezar taşlarında da; üst kısmı çiçekli ise, adı okunmasa bile, o mezar taşının bir kadına ait olduğu hemen anlaşılıyor. Aslında; aynı topraklardaki kültürler, birbirinin devamı.

Birinci katında

Çağlar boyu İstanbul salonu var. Burada; İstanbul bölümünde: bugünde mevcut olan caddeler yapılırken ya da onarılırken, altından çıkarılan tarihi eserler sergileniyor. Örneğin; Kadıköy-Altıyol onarım kazılarından çıkarılanlar gibi. Sultanahmet Meydanındaki Burmalı Sütunun, Perslerden kazanılan savaş ganimeti silahlardan yapılan üç yılandan birinin başını; bu salonda görmek mümkün. (Bu yılan başları aslında üç tane, diğer biri Londra’da, diğer biri ise, hepten kayıp)

İkinci katında

Çağlar boyu Anadolu ve Truva. Burayı gezerken; Moskova’da Puşkin Müzesinde bulunan Truva Hazinesini düşünmemek elde değil. Alman Schieman; keşke çalmasaydın, burada sergilense idi, diye düşünmemek elde değil. Truva’nın dokuz katının buluntuları arasında: Troyalı kadınların ateşte ısıttıkları taşları, daha sonra yemekleri sıcak tutmak için kullandıkları anlaşılıyor.

Hitit yazıtlarındaki; “Aşk Mektuplarını, evlilik ve ticaret antlaşmalarını “ burada göreceksiniz. Hititlilerle Mısırlılar arasında yapılan; tarihin ilk yazılı antlaşması olan “Kadeş Antlaşmasını” bizzat gözlerinizle görmek, muhteşem bir duygu, bunu tadacaksınız.

Üçüncü katında

Anadolu’nun çevre kültürleri: Kıbrıs, Suriye, Filistin sergi salonları bulunuyor.

Diğer iki kat ise, depo olarak kullanılıyor.

Bahçe ise: yine bir o kadar hazine sunuyor. Küçük çay bahçesinde, sütun başı masalar üzerinde; Helenistik ya da Roma yazıtları arasında, hayatınızın en ilginç çayını içebilirsiniz. Bu arada; antik buluntular üzerindeki yazıları çözmeye çalışarak zamanı en keyifli şekilde geçirebilirsiniz.

ESKİ ŞARK ESERLERİ MÜZESİ

1883 yılında; Osman Hamdi Bey tarafından, Güzel Sanatlar Akademisi olarak yaptırılmış.

1917 yılında ise, Müzeye dönüştürülmüş. Ülkemizin en zengin ve en önemli müzesi.

Zaman içinde; gerek yapısal ve gerekse sergileme bakımından hizmet veremez duruma gelmiş ve onarım ihtiyacı gerekmiş. Bu dönemde: bir bankanın maddi desteğiyle; restorasyon ve yenileme çalışmaları yapılmış. 2000 yılında; modern teşhir yöntemleri uygulanarak, halkın ziyaretine açılmış. Müze: iki katlı.

Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve Arap eserlerinin; Kadeş Antlaşmasının, Zincirli Heykelin sergilendiği bu müzede; 75 bin çivi yazılı belgenin bulunduğu; “Tablet Arşivi” ve 20 bine yakın arkeolojik eser bulunmakta. Bu çivi yazılı belge arşivi; dünyada ikinci. Ayrıca: Akad kralı Naramsin Steli de görülmeye değer eserlerden.

1992 yılında, Avrupa’da, 45 müzenin katıldığı yarışmada birinci olarak, Avrupa Konseyi tarafından, “Yılın Müzesi” seçilmiştir.

Arkeoloji müzesinden çıkıp, doğruca yürüdüğünüzde, Gülhane Parkına ulaşacaksınız.

ÇİNİLİ KÖŞK

Buraya; “Sırça saray” da deniliyor. Topkapı Sarayı içindeki köşklerden; Fatih Sultan Mehmet’in 1472 yılında yaptırdığı ve Hazine Dairesiyle bir bütün meydana getiren yapı. Yazlık saray olarak yaptırılmış. Çeşitli onarımlarla şekli bozulmuş. Son onarımıyla beraber, eski biçimine sokulmuş. Köşkün ön cephesinde, 14 sütunlu bir galeri var.

Giriş cephesindeki mozaik çiniler; Selçuklu dönemindeki çinilerin özelliklerini taşıyor. Çini süslemeler, yan cephelerde şeritler halinde uzanıyor. Arkada; sırlı tuğlalarla, çok güzel bir kompozisyon oluşturuyor. Bu çinilerde; daha çok firuze, lacivert, beyaz ve kahverengi kullanılmış.

Beş köşeli odanın, kubbesi motiflerle süslü. Köşk; 1875 yılında: müze haline getirilerek “Müze-i Hümayun “ olarak kullanılmış. 1953 yılında ise; Fatih Müzesi adı altında; Türk ve İslam eserleri sergilenmiş.

Daha sonra ise; Selçuklu ve Osmanlı çini ve keramikleri sergilendiği için; Çinili Köşk Müzesi olarak hizmet vermeye başlamış. 1990-1991 yıllarında yapılan çalışmalarda; çağdaş bir anlayışla yenilenmiş. Daha sonra, 2002 yılında, yine başlatılan onarım çalışmalarının ardından, Haziran 2005 tarihinde, ziyarete açılmış.

SEPETÇİLER KASRI

Sarayburnunda. Kenedy Caddesinde bulunuyor.

1643 yılında; Sultan İbrahim tarafından; Bizans’ın deniz surları önünde yaptırılmış. Topkapı Sarayının dış bahçesindeki ve kıyılarındaki çeşitli; kasır, köşk ve saraylardan, günümüze kadar gelebilen tek yapı olma özelliğini taşıyor.

Yapıldığı dönemde: Topkapı Sarayı sınırları içinde kalıyormuş. Sultan I. Mahmut döneminde (1739) yenilenmiş. Bu kasır; aynı zamanda, Padişahların kayıklarının bağlandığı, Padişahların donanmanın sefere çıkışını ve dönüşünü izledikleri bir yer.

Yapı: cumhuriyet döneminde; askeri ecza deposu olarak kullanılmış. Daha sonra ise, kendi haline terk edilmiş.

1980 yılında, orijinal durumuna sadık kalınarak, Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilmiş ve Uluslar arası Basın Merkezi olarak kullanılmış.

1998 yılında: Eminönü Vakfı tarafından; kafe ve restoran olarak kullanılmaya başlanmış.

2004 yılında ise; işletme hakları, bir otel şirketine verilmiş. Denizin üzerinde kurulu mekanda: restoran ve bar gibi farklı alanlarda hizmet veriliyor. Yazın boğaz manzaralı terasları, kışın ise şömineli iç mekanları ile güzel zaman geçirmek isteyenler için uygun bir mekan.

Ayrıca: buradaki açık ve kapalı alanlarında; çeşitli toplantılar, lansman ve düğün organizasyonları düzenleniyor. Otele ait tekneler; buradan hareket ederek, Boğaziçi’nde çeşitli organizasyonlarda kullanılıyorlar.

İstanbul Aya İrini Kilisesi

İstanbul Aya İrini Kilisesi

Topkapı sarayının dış yani birinci avlusunda; Bab-ı Hümayun Sokakta. Ayasofya’nın hemen yakınında.

Hıristiyanlığın kabulünden önce, İstanbul’da; Penelope isimli bir bayan yaşamaktadır. Bu bayan; Hıristiyanlığı yaymak için çalışır. Ancak; putperestler tarafından; bu inancından vazgeçmesi için, birçok işkenceye tabi tutulur. Yılanlarla dolu bir kuyuya atılır. Ölmez. Taşlanır, atlara bağlanıp sürüklenir ve yine ölmez. Tüm bu mucizeler sonucunda; putperestler Hıristiyanlığı kabul ederler. Penelope’de azize olur, ismi ise, Aya İrini; Hagia Eirene, yani “kutsal barış” olarak anılmaya başlanır.

İmparator Konstantinus; bu olağanüstü olaylar üzerine, 330 lu yıllarda, yaptırdığı tek tanrılı dinin ilk mabedine; ”Aya İrini” adını verir. Ayasofya’dan sonra, ikinci büyük Bizans kilisesidir. Aslında; bu kilisenin yapıldığı yerde, daha önce; yani Roma döneminde; Artemis, Afrodit ve Apollon’a adanmış bir pagan mabedi varmış. Aya İrini, bu mabedin kalıntılarının üstüne yapılmış.

Burası; Bizans döneminden, günümüze kalan, Atriumlu tek kilise. Yani; ortada bir avlu, çevresi revaklarla çevrili. Ama, bu yapı stili, aslında pagan tapınaklarında kullanılan bir tarz. Aya İrini; bu tarzı ile, kendisinden önce burada bulunan pagan mabedinin özelliklerini, günümüze kadar taşımış.

Evet; dediğim gibi, Aya İrini Kilisesi; MS 330’lu yıllarda, İmparator Konstantin tarafından; ahşap olarak yaptırılır. Yapı; Bizans dönemi, kubbeli bazilika tipinde ve kapalı haç planında inşa edilmiş.

Takip eden dönemde, İmparator Justinianos; çok tanrılı dini yasaklar, bunun üzerine ; 532 yılında halk ayaklanır. Nike Ayaklanması olarak isimlendirilen, bu ayaklanmada; hem Ayasofya ve hem de Aya İrini Kiliseleri yakılır. Ancak: İmparator Justinios; hem Ayasofya’yı ve hem de Aya İrini Kiliselerini yeniden yaptırır.

Aya İrini kilisesi; 564 yılında, yine yakılır ve sonra ise yeniden onarılır. İki yangını takiben, depremle sarsılır. Yani; üç kez hasar gören kilise, yeniden üç kez onarılır. Bu onarımların yapıldığı dönemde; Bizans’ta, ikonalar dinen yasaklandığı için; yapının duvarları, süslemesiz bırakılır.

Günümüzde; Osmanlı’nın üzerine bir bayrak asarak kapattığı apsis üzerinde; İsa’yı simgeleyen haç ve haçın altında İsa’nın çarmıha gerildiği Golgota Tepesini simgeleyen birkaç basamaklı kürsü çizimi dışında; herhangi bir motif kalmamıştır.

Osmanlı Sultanı II. Mehmet; İstanbul’a girip, yeni bir dönem başlatır. İstanbul ele geçirildiğinde; Ayasofya gibi Aya İrini Kilisesi de, harap haldedir. Ancak; bu kilise; diğer birçok kilisede olduğunun tersine, camiye çevrilmez. Bu nedenle; yapıda, önemli değişiklikler olmaz.

Burası; uzun yıllar; silah deposu olarak ve silahların bakım ve onarımlarının yapıldığı bir yer olarak kullanılır. Bu silahlar, zamanla antika hale gelince; 1846 yılında; Damat Ahmet Fethi Paşa tarafından, Türk Müzesinin ilk örneklerini oluşturan eserler, burada sergilenmeye başlanır.

1869 yılında ise; Aya İrini, Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) adını alır. Yani: ilk Türk müzesi burada kurulur. Bu dönemde; yapıya, galerilerden çıkışı sağlayan, çift kanatlı merdivenler eklenir. Ana kapının üstüne, 1726 tarihli kitabe konur.

Ancak; zamanla, sergi mekanlarının yetersiz kalması nedeniyle, 1875 yılında, buradaki eserler, Çinili Köşke taşınır.

1908 yılında; Aya İrini’nin yine müze olarak; askeri müze olarak kullanıldığını görüyoruz. Bu kullanım süreci; 1949 yılına kadar devam eder. Bu yıldan sonra, yapı, bir süre boş kalır. Sonra onarılır ve Ayasofya Müzesi Müdürlüğüne bağlı bir birim haline gelir.

Bugün, Aya İrini Kilisesi; ziyarete kapalıdır. Yalnızca dışarıdan görebileceksiniz. 1974-1976 yılları arasında yapılan restorasyon çalışmalarında; yapı nemden arındırılması için, çevresindeki toprak dolgular kaldırılmış. 1973 yılından bu yana, burada; İstanbul Kültür Sanat Vakfı bünyesinde, birçok sanat etkinlikleri yapılıyor. Özellikle; kilisenin akustik yapısı nedeniyle, Türk Sanat Müziği konserleri düzenleniyor. Belki, böyle bir sanat etkinliğine denk gelirseniz, kilisenin içini görme şansınız olur.

Bunun dışında, müze olarak kullanılan yapı salı günleri kapalı ve diğer günler saat: 09.00-18.00 arasında ziyarete açıktır. Giriş ücreti tam bilet 60 TL ve indirimli bilet 30 TL. dir. Müze kart geçerli değildir. Gurup indirimi yoktur.

İstanbul günlük gezi planı hakkındaki yazım için. 

İstanbul Çemberlitaş

İstanbul Çemberlitaş

Evet; Çemberlitaş; Beyazıt Meydanında bulunuyor.

330 yılında; başkentin, Roma’dan İstanbul’a nakli ve kentin yeniden kurulması üzerine, şehrin ikinci tepesindeki büyük oval bir meydanın ortasına, İmparator Konstantinus tarafından diktirilmiş. Bu nedenle: bu sütuna; Konstantin Sütunu da deniliyor. İmparator Konstantin; bu sütunu, Roma’dan Apollon Tapınağından getirterek, buraya diktirmiş.

İlk yerinde; sütunun üzerinde, doğan güneşi selamlayan Işık Tanrısı Apollon’un bir heykeli bulunuyormuş. Konstantin; İstanbul’a sütunu diktirince, üstüne kendi heykelini diktirmiş. Bir zamanlar, Zeus ve binlerce tanrıya tapan, pagan Romanın bu inancının yıkılmasından sonra, Hıristiyan inancının: İstanbul’da belki de ilk simgesi olması nedeniyle, Çemberlitaş’ın önemli olduğunu düşünüyorum.

İstanbul Çemberlitaş

O zamanlar; Form Konstantin diye bilinen meydanın çevresi; sütunlu galerilerle çevriliydi. Buradan geçen ana yol; imparator Konstantin döneminden bu yana aynı güzergahtadır.

Üstündeki heykellerden söz ederken; 1081 yılında, Çemberlitaş’a yıldırım isabet eder ve üzerindeki imparator Konstantin’e ait heykel devrilir. İmparator I. Alexi Comnen tarafından onarım yaptırılır. Sütun üzerine; kitabeli bir başlık ve heykelin yerine büyük altın bir haç konur.

Sonraki dönemlerde ise; Osmanlılar zamanında, bölgedeki büyük bir yangın, sütunu da etkiler. Bu yangın sonucu, sütunun mermerleri hırpalanır. Sultan II. Mustafa (1695-1704) sütunun altını; yıkılmaması için duvarla takviye ettirir. 1706 yılında ise, Yavuz Sultan Selim döneminde; yapının spiral şeklinde demirlerle çepeçevre kuşatıldığı görülüyor.

Yapının yeni kaidesindeki taşın; yaklaşık 20 cm. içinde, 7 x 7 cm. kalındığında, dökme demir bilezikler, her 1.5 m. de bir olmak üzere, kuşaklar atılarak güçlendirildiği görülüyor. Bu nedenle; o günden sonra, sütun Çemberlitaş olarak anılır. Ama aynı zamanda, yangında sütunun yanması nedeniyle; buraya, yanık taş da denilmektedir.

İstanbul Çemberlitaş

BÜYÜK SIR

Katolik dünyası, özellikle de Avrupa, Hz. İsa ile ilgili hemen her türlü eşyaya hatta İsa’nın kanı yahut kemiği gibisinden, bedenine ait objelere ve İncil’in Vatikan tarafından reddedilen versiyonlarına gayet meraklılar.

Özellikle; İsa’nın gerildiği çarmıhın parçaları ve Hz. İsa’nın elleriyle ayaklarına çakılan çiviler, onlar için çok değerli. Çarmıh parçalarıyla çivilerin ise; Çemberlitaş’ın altında bulunduğu söyleniyor.

Yani: sütunun dibindeki küçük bir odanın; erken Hıristiyanlığa ait, kutsal emanetler odası olduğuna inanılıyordu. Şöyle ki; bu odada: Hz. İsa, Hz. Musa, Hz. Lut, Hz. Nuh ve Hz. Süleyman’a ait eşyaların gömülü olduğu ileri sürüldü. İddiaya göre: bu odada; o dönemde imparator Konstantin tarafından, Kudüs’ten İstanbul’a getirilen: “ Hz. İsa’nın mezarına ait kutsal toprak, orijinal haç parçaları, çiviler, kaymak taşından yapılan kase, ekmek kırıntıları ve Hz. Musa’ya ait taş ile Hz. Lut’a ait olduğuna inanılan asa, Hz. Nuh’un baltası ve Hz. Süleyman’a ait olduğuna inanılan 7 kollu şamdan “ bulunuyordu.

Çemberlitaş restorasyon projesini yürüten firmanın yönetim kurulu başkanı, yaptığı açıklamada: Çemberlitaş’ın altında 11 x 11 m. boyutlarında ve 2.5 m. yüksekliğinde; büyük bir blok bulunduğunu ve kutsal emanetlerin, bu blok içindeki küçük bir oyukta bulunduğunu belirtmiş.

Evet, bu firma, Çemberlitaş üzerinde, 2001 yılından bu yana, 1.5 yıl süren bir restorasyon çalışması gerçekleştirmişler. Bu tür bir açıklama yapmalarının ne kadar doğru olduğu şüpheli?

Bir kısım insanın bir zaman, Çemberlitaş’ın altında bunları bulmak için, kaçak kazılara başlarlarsa şaşmamak gerek.

İsterseniz, yine de, ben bu konu ile ilgili, ortalıkta dolanan birkaç hikayeyi sizlere anlatmak istiyorum. Belki ilginizi çekebilir. Evet: “MÖ. 325 yılında, İmparator Konstantin, Roma’yı ele geçirir ve Roma’daki pagan tapınakları yıktırır ve oradan getirttiği taşlarla, Çemberlitaş’ı yaptırır. Yaklaşık: 11 x 11 m. ebadında ve 2.5 m. yüksekliğinde, 4 parçadan oluşan bir ana kaide oluşturur.

Bu ana kaidenin içerisinde: 1 x 2 m. ebadında, küçük bir hücre oluşturur. Daha sonra: MÖ. 324 yılında, annesi Helen’i, Kudüs’e gönderir ve Kudüs’te Hz. İsa’nın olduğuna inanılan mezarı açtırır. Mezardaki kutsal toprak, orijinal haç parçaları, kutsal çiviler, kaymak taşından yapılan kutsal kase, kutsal ekmek kırıntıları ve Hz. Musa’ya ait kutsal taş, Hz. Lut’a ait olduğuna inanılan asa, Hz. Nuh’un baltası ve Hz. Süleyman’a ait olduğuna inanılan, som altından, 7 kollu şamdan gibi kutsal emanetler; İstanbul’a getirilir. Bu kutsal emanetleri; Çemberlitaş’ın kaidesi içindeki hücreye; bizzat imparator Konstantin’in annesi Helen’in yerleştirdiği sanılıyor. “

Bu arada, bir kısım rivayetlere göre ise; kutsal haç parçaları ve çivilerin; sütunun üzerine dikilen, Konstantin heykelinin içine saklandığı da söylenmekte. Heykel; 700 yıl boyunca, o zamanki adı “Forum Constantinus “ yani “ Konstantin Meydanı “ olan alanın ortasındaki taşın tepesinden, şehri seyredip durdu. Ama, 11’nci yüzyılın başında, çıkan şiddetli bir fırtınada, devrilip param parça oldu. Bizanslılar; heykelsiz kalan sütunun tepesine, bu defa som altından bir haç yerleştirdiler. Sonra da taşın altını kazıp, buraya bir hücre yaptılar ve heykelin içinde bulunan çivilerle, haçın parçasını da bu hücreye sakladılar.

Fatih Sultan Mehmet; İstanbul’u alınca, sütunun tepesindeki haçı indirtti. Ancak; Hıristiyanların kutsal emanetlerinin konulduğu yerde kalmasını istedi ve zeminin kazılıp, hücrenin ortaya çıkarılmasına izin vermedi.

İstanbul’un 1918 yılında, işgali sırasında; Vatikan’dan gelen bir gurup rahibin; kutsal emanetlere ulaşmak için, bir süre buralarda barındıkları ve Çemberlitaş yakınlarında bir handan kiraladıkları odadan tünel kazarak, taşın altındaki kaideye kadar ulaştıkları söylenir. Ancak, tünelden çıkan toprağın dikkat çekmesi üzerine, yakalanırlar ve sınır dışı edilirler. 1929 yılında, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk tarafından, ne olduğunun anlaşılması için, çeşitli arkeolojik çalışmalar yaptırılır. Sonuçta; Çemberlitaş yıkılmadıkça, oradaki emanetlere ulaşmanın mümkün olmadığı fikrine varılır.

İstanbul Çemberlitaş

SÜTUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ

Evet; Çemberlitaş’ın yerleştiği kaide şöyle yapılanmış; önce 11 x 11 m. ölçülerinde ve 2.5 m. yüksekliğinde bir blok kaide var. Onun üstünde: 8 x 8 m. ölçülerinde ve yine yaklaşık 2.5 metrelik bir kaide var. En üstte ise; 4 x 4 m. ölçülerinde ve 6 m. yüksekliğinde, sütunun kaidesi bulunmakta.

Kaidenin üzerinde ise; her biri yaklaşık 3 ton ağırlığında ve 3 m. çapında; bileziklerle birbirine oturtulmuş, 9 adet sütun var. Sütunlar: kurşunla birbirine bağlanmış. Sütunların birleştiği yerler; mermer defne yapraklarıyla süslenmiş. Her biri, birbiri üzerine, en ufak bir kırılma olmadan yerleştirilmiş. Piramitlerdeki sır gibi, muhteşem bir işçilik. Bunların; birbiri üstüne nasıl ve bu kadar düzgün yerleştirildiği sır?

Evet, sütunun günümüze ulaşan kısmı; orijinalinden daha kısa. Yani; sütunun bugünkü toplam yüksekliği: 57 metre.

Buradaki yani sütunda kullanılan taşlarında ilginç özellikleri var. Şöyle ki: Kızıl porfir olan bu taşlar, o zaman işlenmesi çok zor olduğu için “Kutsal Taş” olarak kabul ediliyormuş. Granitin başka bir türü. Tanrı Zeus’a inanan kadınlar; porfirden oluşan küçük odalarda doğum yaparlarsa, tanrılar tarafından kutsandıklarına inanırlarmış.

Evet; gerçekten enteresan bir sütun. Özellikle; Hıristiyanlığın, imparatorluk topraklarında egemen olmasının ardından, İstanbul’da yaptırılan ilk Hıristiyanlık simgesi. Ayrıca; Hıristiyanların kutsal emanetleri hakkındaki söylentiler. Bu sütun bu nedenle gidilip görülmesi gereken bir abide.

İstanbul günlük gezi planı hakkındaki yazım için. 

İstanbul Sultanahmet meydanı hakkındaki yazım için.

İstanbul Beyazıt Meydanı hakkındaki yazım için.