Her ne kadar ana kara yolu üzerinde bulunmasa da, yakın, çok yakın. Burası; Osmanlının kurulduğu topraklar, burada, 400 çadırdan oluşan bir aşiret, dünyaya egemen oluyor. Buraya giderseniz, büyük bir kaya parçası var. Bu kayanın çevresinde ise, bir zincir göreceksiniz.
Bu zincir, kayanın yerinden koparak aşağıya düşmemesi için takılmış, çok ilgimi çekmişti. Bir de, Ertuğrul Gazi’nin türbesinin duvarındaki mermi izleri, Yunanlıların vahşice türbe kurşunlamalarının, ölüye bile saldırmalarının hatırasını mutlaka görün ki, kurtuluş savaşının ne tür vahşi bir düşmana karşı kazanıldığını daha iyi anlayalım.
ULAŞIM
Söğüt, yukarıda söylediğim gibi, ana kara yolu üzerinde değil, ama merkezi yerlere çok yakın. Söğüt-Bilecik arası uzaklık: 28 km. Söğüt-Bozüyük arası uzaklık: 22 km. Söğüt-İnhisar arası uzaklık: 28 km. Söğüt-Eskişehir arası uzaklık: 91 km. Söğüt-Bursa arası uzaklık: 131 km.
TARİHİ
Söğüt yöresinin, tarih sahnesinde bilinen ilk ismi: İtea. Bizans döneminde: Thebasion ve Sebasiyon.
MS.796 yılında, bölge, Müslümanların eline geçer ve bu dönemde kullanılan ismi: Beldet Safsaf.
Safsaf: kelime anlamı olarak: Söğüt anlamındadır.
Tarihi süreç incelendiğinde, Osmanlı devletinin kuruluşu, bölgenin tarihinde öne çıkmaktadır. Özellikle: İstanbul’un fethedilmesinden sonra, İstanbul-Mekke yolu, Söğüt üzerinden geçmiştir. Bu nedenle, bu yola, “Hacılar Yolu” denilmiştir. Bu yol, günümüz yerleşiminde: Küsnük ve Mezarlık bölgelerinden geçmektedir.
Biraz önce de sözünü ettiğim gibi; 13.yüzyıl sonlarında; doğudan gelen Oğuz Türklerinin Kayı boyu; bu küçük kasaba sınırları içine, toplam 400 çadırlık bir aşiret olarak yerleşmiştir. Bu dönemde, Kayılar, Selçuklu Türklerinin yanında, savaşlara katıldıklarından, Selçuklu hükümdarları, Kayılara, Anadolu’da yerleşecekleri yurtluklar vermiştir.
Özellikle: Selçuklu ordusunun, bugünkü Bozüyük-Pazaryeri arasındaki “Ermeni Derbent” bölgesinde Bizans ordusu ile karşılaştığında, aşiret lideri Ertuğrul Bey ve akıncılarının üstün başarıları, Selçukluları çok hoşnut etmiştir.
Evet, tarihi mevzuları uzatarak, sizleri bıktırmamak için, kısa kesiyorum. Şöyle ki, Söğüt, Bursa’nın fethine kadar, Kayı Aşiretinin merkezi olmuştur. Yani, kısa da olsa, Osmanlı devletinin ilk başkenti gibi. Bursa’nın fethinden sonra, başkent, Bursa olmuştur.
GENEL
Söğüt: Kayı boyunun Orta Asya’dan, 400 kadar çadırla gelip yerleştiği ve Osmanlı devletinin kuruluşunun ortaya çıktığı bir yer olarak öne çıkmaktadır.
Coğrafi konum olarak: Marmara bölgesinin doğusundadır denebilir. Güneyden kuzeye eğimli bir arazi üzerinde kurulmuştur. İklim durumu değerlendirildiğinde, bölgede geçiş ikliminin egemen olduğu, kar yağışının az olduğu görülür. Deniz seviyesinden yükseklik: 695 metredir.
SÖĞÜT ŞENLİKLERİ
Kayı boyu aşireti mensupları: 700 yıldan fazla zamandır, geleneksel olarak, her yıl Eylül ayının ikinci Pazar günü, burada: Ertuğrul Gazi’yi Anma ve Söğüt Şenliklerini kutlamaktadırlar. Bu şenliklerin diğer bir ismi: Yörük bayramıdır. Türkiye’nin dört bir yanından gelen “Kayı boyu Yörükleri” ile yöre halkı: bu şenliklerde bir araya gelirler ve geleneksel, mahalli kıyafetlerini giyerek, gösteriler ve ikramlarda bulunurlar. Yapılan aktiviteler ile, Osmanlı devletinin kuruluş yılları yaşatılır.
Şenliklerde: folklor ekiplerinin gösterileri, paraşüt gösterileri, cirit oyunları, Yörüklerin kına gecesi gibi adetten olan uygulamaları canlandırılır. Törenler, üç gün sürer ve törenlere katılan konuklara, bu sırada, şifalı pilav ikram edilir.
NE YENİR
Söğüt ilçe merkezinde, bolca lokanta var, ama yöreye has bir lezzet olarak herhangi bir şey göremedim.
GEZİLECEK YERLER
ERTUĞRUL GAZİ MÜZESİ
İlçe merkezinde: Kayhan Mahallesindedir. Eski bir Türk evi restore edilerek, 2001 yılında müze olarak hizmete açılmıştır. Çadır şeklini andıran bir mimari yapıya sahip olan müze yapısı, sadece bir salondan ibarettir. Yani, Osmanlının kurulduğu bu topraklarda, o dönemlere ait pek çok şey beklerken, sadece Yörük kültürünü yansıtan objeler görünce şaşıracaksınız.
Müzedeki eserler: 1 vitrinde sikkeler, 1 vitrinde tartı aletleri, 1 vitrinde, İznik Müzesinden devredilen Osmanlı çini örnekleri, 1 vitrinde, arkeolojik eserler için ayrılmış. Diğer vitrinlerde ise, Etnoğrafik eserler, karışık olarak sergileniyor. Bunlar arasında: sancak, eski giyim-kuşam, halı ve kilimler, silahlar, ölçü aletleri, peşkir ve para keseleri var. Sergilenen bu eserler: müze açılmadan önce, 1970’li yıllarda kurulan bir komite tarafından, Bilecik-Söğüt ve civardaki köylerden toplanmıştır ve bir süre Eskişehir müzesinde saklandıktan sonra, burada müze açılınca, buraya taşınmış ve sergilenmeye başlanmıştır.
Müzede özellikle görmenizi önereceğim obje: Bahçecik köyünde yaşayan, Karakeçili Yörüklerinin Beyi, Hacı Bey’e; 1891 yılında, Sultan II. Abdülhamit tarafından verilen “Ertuğrul Sancağı”.
HAMİDİYE CAMİSİ
Cami, ilçe merkezinde, 1903-1905 yılları arasında: II. Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır. Duvarlarında: kırmızı kesme taş kullanılmıştır. Caminin 2 minaresi bulunmakta olup, yöre insanı tarafından “Çifte Minareli Cami” olarak da isimlendirilmektedir. Yapının üstü, kurşun kaplı, tek kubbeyle örtülmüştür. Caminin de içinde bulunduğu külliye; uzun yıllar eğitime destek vermiştir. Buraya, 1919 yılında, Sultan Reşat tarafından, Yetimler Yurdu ilave edilmiştir.
ÇELEBİ MEHMET CAMİSİ
İlçe merkezindedir.
1414-1420 yılları arasında, Sultan I. Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı mimari yapılarından, kubbeli yapıların ilk örneklerinden biri olması nedeniyle önem kazanmaktadır. Caminin 12 kubbesi bulunmakta olup, II. Abdülhamit döneminde önemli onarım görmüştür. İlçenin merkezinde bulunan cami “Çarşı camisi” olarak da bilinir. Günümüzde, avlusunda bulunan büyük çınar ağaçları ile, geçmiş ile günümüz arasında bağlantı kuruyor.
KAYMAKAM ÇEŞMESİ
İlçe merkezindedir. 1919 yılında ilçe kaymakamı Sait Bey tarafından yaptırılmıştır. Çeşme: Osmanlı mimarlık sanatının son dönem örneklerindendir. Çeşme: dört cephelidir ve üstü Kütahya çinileri ve mermerle kaplanmıştır. Üç kenarda: dilimli vazo biçiminde yalakları var.
ERTUĞRUL GAZİ TÜRBESİ
Türbenin ilk kez, hangi tarihte yapıldığı bilinmiyor.
Ancak, Ertuğrul Gazinin buradaki mezarının, ilk dönemde açık mezar olarak ve Osman Gazi tarafından yaptırıldığı bilgileri var. Açık mezarın, daha sonraki dönemlerde, Çelebi Mehmet tarafından, türbe haline getirildiği düşünülüyor. Türbe yapısı: çevresi geniş duvarlarla çevrili ve ağaçlandırılmış bir bahçe içinde bulunuyor. Son olarak, 1886-1887 tarihleri arasında, II. Abdülhamit döneminde restorasyon yapılmış.
Türbenin arka kapısının sağ ve solundaki çeşmeler: 1986-1987 yılları arasında yapılmıştır. Türbenin bahçesinde ve hemen yanında, Ertuğrul Gazinin geçici mezarı bulunmaktadır.
Türbeyi gezdiğinizde: duvarlarda yer yer kurşun izleri göreceksiniz. Bunlar: işgal yıllarında, Yunanlılar tarafından bırakılan hatıralardır. Düşünün; türbeleri bile kurşunlamışlar.
HAMİDİYE CAMİ (ÇİFTE MİNARELİ CAMİ)
İlçe merkezinde, İstiklal caddesindedir. Sultan II. Abdülhamit tarafından, 1790 yılında yaptırılmıştır. Cami: kare planlıdır. İbadet mekanı: büyük ve tek bir kubbe ile örtülmüştür. Caminin, kesme taştan iki tane minaresi bulunmakta olup bu yüzden çifte minareli cami olarak anılmaktadır.
TÜRK BÜYÜKLERİ PLATFORMU
İlçe merkezinde, Ertuğrul Gazi türbesinin hemen yanındadır.
Türk büyüklerinin büstlerinin ve bayraklarının bulunduğu bir platformdur. Ertuğrul Gaziyi Anma ve Söğüt Şenlikleri törenleri, burada yapılıyor. Bu törenlere: Dünyanın ve ülkemizin birçok yerinden gelen binlerce Yörük katılıyor.
DURSUN FAKIH TÜRBESİ
İlçenin, Küre Beldesindedir. Söğüt-Bilecik karayolu yakınında, huni şeklinde bir tepe üzerindedir.
Dursun Fakıh: Şeyh Edebali’nin damadı ve aynı zamanda Osman Gazi’nin bacanağıdır. Tefsir, hadis ve fıkıh eğitimi almış ve yaşadığı dönemde: ilim adamı ve hukukçu olarak, Osmanlı devletinin kurulmasında hizmet etmiştir. Osman Bey ile birlikte, birçok çatışmaya katılmıştır. Katıldığı bu seferlerde, askerlerin imam hatipliğini ve vaizliğini yapmıştır.
DAR’UL EYTAM (YETİMLER YURDU)
İlçe merkezinde, Sultan Reşat zamanında yaptırılmıştır. Taş duvarlı ve iki katlı yapının giriş kapısı üzerinde bulunan, muhteşem güzellikteki 12 parça çiniden, 11 parçası düşerek kırılmış ve kalan 11 parçası ise, Söğüt Etnografya Müzesinde sergilenmektedir.
HAMİDİYE İDADİSİ
İlçe merkezindedir.
Giriş kapısının üstündeki Osmanlı arması: söylenenlere göre, İstanbul’dan 19 mandanın çektiği bir araba ile taşınarak buraya getirilmiş. Bu armayı görmelisiniz.
Bu ilk başta bahsedilen zincirlerle bağlanilan kaya söğütte değil bilecikte Şeyh edebali türbesindedir