Luksor
Nil Nehrinin doğu kıyısında ve Kahire’ye, yaklaşık 800 km. uzaklıkta. Gelen turist kafilelerinin uçaklarının bir kısmı; önce Luksor bölgesindeki havaalanına iniyor. Ama ne havaalanı? Sizi şaşırtacak. Tek katlı, prefabrik bir bina. Ancak çok uzun kalmadığınızdan fazla bir sorun yok. Havaalanı, Nil’den biraz uzakta olduğu için: Nil hayat, geri kalanlar çöl olgusunu hemen göreceksiniz. Ama: Mısır’da kültür gezisi yapmak istiyorsanız, tadına doyabileceğiniz şehir Luksor’dur.
GENEL
Ülkenin güneyinde yer alan Yukarı Mısır toprakları; nehrin akış yönüne göre (Aşağı Mısır olarak bilinen) Kahire ve Nil Deltasının üstünde bulunuyor. İmparatorluğun nüfusu ve etkisinin en yüksek düzeylerde bulunduğu yıllarda: Yukarı Mısır, İmparatorluğun merkeziymiş. Eski kentlerden kalanlar: dünya üzerindeki en nefes kesici arkeolojik kalıntıları, koleksiyonları oluşturuyor. Antik şehrin üzerinde: günümüzde, yaklaşık 200 bin nüfuslu yeni bir şehir kurulu. Bu nedenle: dünyanın en büyük açık müzesi olarak adlandırılıyor. Bu yüzden de, her yıl binlerce turist tarafından ziyaret ediliyor.
TARİHİ GEÇMİŞ
Luksor: Yukarı Mısır’ın başkenti. Mısır bilimi açısından, önemli bir yer. Arapça adı: El-Uksur.
Yani: “Tanrıların Sarayı” anlamına geliyor. Bu da, antik Mısır için, buranın önemini kanıtlıyor. Burası: eski Yunanlılar tarafından: Teb olarak isimlendirilmiş. Başkent olmasının yanında, ayrıca: yüzyıllar boyunca dini bir merkez olarak bulunmuş. Antik dönemde: buraya “Waset” ismi de verilmiş.
Yeni İmparatorluk döneminde:
(MÖ.1540-1100) zirveye ulaşmış. Ancak: Romalılar gelmeden önce, gerilemeye başlamış.
MÖ.7’nci yüzyılda: Asurluların istilasıyla başlayan bu gerileme, 300 yıl sonra, Ptolemaiosların İskenderiye’yi başkent yapmalarına kadar devam etmiş. Zamanla, çöl kumu da ilerlemiş ve terk edilen kentin üzerini örtmüş.
Araplar: eski kalıntıların üzerine, başka bir kent inşa etmişler.
GÜNÜMÜZDE LUKSOR
Luksor: günümüzde modern bir kent. Nil üzerinde, gemi yolculuklarının başlangıç noktası. Nil turunuza, büyük ihtimalle Luksor’dan başlayabilirsiniz. Tur gemileri, yolcularını ya Asuan’dan alıp Luksor’a ya da Luksor’dan alıp Assuan’a götürüyorlar. Ayrıca: Hurghada’ya yapılan turlar da, önce Luksor’a uçakla ulaşıp, oradan bir tur yaptıktan sonra Hurghada’ya otobüsle gidiliyor. (4-5 saatlik yol)
Sizi Nil’de gezdiren tekneler:
Aslında birer otel. Odaları gayet güzel ve konforlu. İlk görüşünüzde, Nil, size akmıyor gibi gelebilir. Eğer yönünüzü bulamayacak olursanız, unutmayın gezi tekneleri, Nil’in doğu kıyısına yanaşıyorlar. Yanaştıkları bölge, aslında ana turist mekanı olduğu için, güzel bir cadde (kuriş) ve çevresinde de bol bol lüks oteller, lokantalar ve eğlence yerleri var. Sokaklarda, zamanınız olursa bol bol yürüyün, güzel yerler göreceksiniz.
Luksor’un belli başlı tarihi anıtları, geçen yüzyıl içinde kumdan arındırılmış. Tapınaklar ve daha da önemlisi büyük Mısır firavunlarının mezar kalıntıları, batı yakasında, verimli nehir ovasının arkasındaki vadide saklı kalmış.
GEZİLECEK YERLER
LUKSOR TAPINAĞI
Karnak Tapınağından 3 km. uzaklıkta. İki tapınak arasındaki yolu: otobüsle gidiyorsunuz. Luksor tapınağı, Karnak tapınağından daha küçük.
18’nci sülaleden Kral III. Amenhotep’in (MÖ.1350): büyük bölümünü ve 19’ncu sülaleden II. Ramses’in süslemelerini yaptırdığı “Luksor Tapınağı”; Nil kıyısındaki kentin tam merkezinde. (Her gün saat: 06.00-21.00 arasında gezilebiliyor.) Yani: avlu ve pilon yani giriş, II. Ramses tarafından yaptırılmış. Tapınağın girişinin yüksekliği: 24 metre.
Girişte: Ramses’in: ikisi ayakta duran, dördü oturan toplam altı heykeli var. Günümüzde: tahta oturur şekildeki iki heykel, girişin sağında ve solunda bulunuyor. Pilon cephesi: boydan boya, II. Ramses’in zaferlerine ait tasvir ve yazılarla süslenmiş. Özellikle: II. Ramses’in Hititlere karşı son derece çetin bir mücadele verdiği anlaşılıyor.
Girişten sonra
II. Ramses olarak bilinen, büyük avluya giriliyor. Burası: kapalı lotus başlıklı, sütunlar ve aralarındaki Osiris heykelleriyle çevrili. Avlu girişinin sağında: orta krallıktan kalma, orijinal ve küçük Teb üçlüsü tapınağı ile sol yanda ve yukarıda, yerel bir şeyh tarafından, 13’ncü yüzyılda yaptırılan: Abu al-Haggag Camisi var.
Avludan sonra: güney yönüne saparak, koridor şeklinde uzanan, açılmış papirüs başlıklı; 52 metre yüksekliğinde, 14 devasa sütun, çift sıra halinde, ikinci büyük avluya ulaşıyor. Kral III. Amenhotep’e ait olan bu sütunların üzerine: Tel Amarna’da ki Aten inancını terk ederek Teb’e gelen ve Amon inancını kabul eden Tutankamon tarafından, bu dönüşümü kutlamak için süslemeler yaptırılmıştir.
Buradan: Hıpostil hole girilince, 32 sütunlu olan bu ilginç bölümden sonra Khonos, Mut ve Adak şapeli, Roma kutsal mekanı (yuvarlak kemerli, freskli, nişli, iki yanında klasik roma sütun başlıklı girişi olan), doğum odası, III. Amenhotep ve Büyük İskender’e ait dar ve karanlık kutsal mekanlar var. Amon Ra’yı getiren teknesi: bu mekanda bir süre bekletilirmiş.
Tapınak: “Amon-Ra”nın karısı Mut ve oğulları Khonsu tarafından kullanılıyordu. Amon-Ra: Karnak’taydı.
Ancak: Opet (yeni yıl) festivalinde, ailesiyle birlikte olması için, heykeli buraya getirildi.
Mısır’ın Hıristiyanlık zamanında kilise olarak kullanılan tapınak, daha sonra kalıntılar halinde, evlerin altında kalmış. Tapınağın keşfinden önce, bir de üzerine cami yapılınca, bugün hem eski tapınağın parçaları, hem bir kilise, hem de bir cami barındırması açısından, çok ilginç bir yapı halini almış.
İBNÜL-HACCAC CAMİSİ
Ana avludan: Kraliçe Hapşepsut’un yaptırdığı bir dizi sütunun ve II. Ramses’in dev heykellerinin bulunduğu sütunlu galeriye geçiyorsunuz. Galerinin üzerinde: 12’nci yüzyılda yaşamış, bir dini liderin türbesini koruyan “İbnül-Haccac Camisi” var.
Cami ve türbe: kumla üstü kapanan tapınağın üzerinde, sonradan inşa edilen köy yerleşimine ait. Camiye: tapınağın yukarısından, doğu duvarındaki bir kapıdan giriliyor.
Tapınağa gitmeden önce: kuzeyde; Karnak Tapınağına giden, MÖ.4’ncü yüzyıldan kalma “Koç Başlı Sfenks Yolu” nu mutlaka görmenizi öneriyorum.
KOÇ BAŞLI SFENKS YOLU
Tapınak girişinden, Nil Nehrine kadar uzanan bir yerde bulunuyor. Bu yol: tanrıların heykellerinin, batı yakasına veya Luksor Tapınağına götürülmek üzere nehre taşınması gibi büyük törenlerde kullanılmış. “Koç” Tanrı “Amon”un kutsal hayvanı olarak kabul ediliyor. Burada göreceğiniz sfenksler: yaklaşık 2-2.5 metre yüksekliğindeler. Yani: Piramitlerin oradaki sfenk ile karıştırmamak gerek.
Tapınağın geniş pilonunda (girişi): II. Ramses’in büyük heykelleri ve 1831 yılında, Mehmet Ali Paşa tarafından Fransa’ya hediye edilen ve bugün Paris’te “Place de la Concorde”da bulunan granit dikilitaşın; eşi var.
Luksor’daki Tapınakta: akşamları; sürekli olarak ses ve ışık gösterileri yapılıyor. Ayrıca: tapınak bölgesi; gecenin geç saatlerine kadar açık ve projektörlerle aydınlatılıyor.
KURNİŞ BOYUNCA
Kurniş (yani: Şare en-Nil): Luksor Tapınağı ile Nil Nehri arasında: kente doğru uzanan, ağaçlık bir caddenin ismi.
Geniş kaldırım, nehir boyunca devam ediyor. Burası: gölgede dolaşmak isteyenler için harika bir yer. Turist bekleyen “felukka “ (Nil yelkenlisi) kaptanları, belirli yerlerde toplanıyorlar. Biraz daha ileride: tekneler yolcularını indiriyorlar. Yolcular: dolaşıyorlar ve hediyelik eşya alıyorlar. Ayrıca: burada faytonlar var. Bunlara binerek: Kurniş’ten Karnak’a veya otelinize kadar gidebilirsiniz.
Kurniş üzerinde yürüdüğünüzde: güneydeki Luksor Tapınağını göreceksiniz. Tapınağın hemen arkasındaki: İbnül Haccac camisinin arkasındaki; pazar yerine (suk) uğrayın. Çömlek ve kaymaktaşı almadan önce, batı yakasındaki zanaatçıların sattıkları ürünlerle fiyat ve kalite karşılaştırması ve de her zaman olduğu gibi pazarlık yapın.
Daha sonra: kuzeye doğru yürüyorsunuz ve önce Mumyalama Müzesi ve daha sonra Luksor Müzesi var.
MUMYALAMA MÜZESİ
Burası: Nil nehrinin aynı yakasında ve Kurniş üzerindedir. Mumyalama sürecinin her aşaması, güzel bir şekilde sergileniyor. Ayrıca: burada turistler, mumyalama işleminin incelik ve sırlarına şahit olma imkanı buluyorlar.
LUKSOR ARKEOLOJİ MÜZESİ
Kuzeye doğru bulunuyor. Modern ve havadar bir binası var. Bu müzede: özellikle III. Tutmosis’in göz alıcı, bazalt heykelini mutlaka görmelisiniz.
Evet, Luksor’dan sonra, hemen Karnak bölgesine geçmelisiniz.
Mısır hakkında genel bilgiler yazısı için.
Asuan tanıtım ve gezi yazısı için.
Abu Simmel tanıtım ve gezi yazısı için.
Karnak tanıtım ve gezi yazısı için.
Memphis tanıtım ve gezi yazısı için.
Sakkara tanıtım ve gezi yazısı için.
