Ankara-Kırıkkale karayolu ilçenin içinden geçer. Daha da ötesi, doğuya olan 43 ilin bağlantı yolu buradan geçer. İlçenin il merkezi Kırıkkale’ye uzaklığı 6 km dir. Ankara iline uzaklığı 70 km. dir.
TARİHİ
Geçmiş dönemde, iki kabile (İboğlu ve Bükoğlu kabileleri) Yahşihan’ın bulunduğu Kızılırmak kıyısında bir vadiye yerleşirler. Aynı dönemde, Öksüzoğulları (veya Öksüz Ali) kabilesi de 1 km yakına yerleşirler.
Bu yerleşenler, 30 haneyi bulunca burası köy olur ve göçebeliği bırakıp buraya yerleşirler. Köylerinin adını ise “Yörük” köy koyarlar. Resmi belge kayıtlarına göre 1150 yılında, Ankara yakınlarında Yörük Yahşihan ismiyle 40 haneli bir köy bulunmaktadır.
Bu köy, Kızılırmak nehrinin en büyük geçit alanında olduğu için, burada yolcular için hanlar yapılır. Hatta: Ankara savaşı öncesinde, Yıldırım Beyazıt’ın oğlu veya torunu emrinde bir gurup asker, bu hanlarda gecelemiştir. Bu yüzden, bu hana “Güzel Han” anlamına gelen “Yahşihan” ismi verilmiştir.
Osmanlı döneminde, bu bölge hanlarıyla meşhur olmuştur. Bu nedenle Osmanlı döneminde bu bölge bir karargah haline gelmiştir. Daha sonra buraya bir köprü yapılmasına karar verilmiş ve 1325 yılında Anadolu’nun ilk demir köprüsü burada yapılmıştır.
Cumhuriyet öncesinde oldukça gelişen Yahşihan, Cumhuriyet döneminde Kırıkkale il merkezine sanayi tesislerinin yapılmasıyla önemini kaybetmiştir.
Bölgenin nahiye merkezi 1924 yılında Kırıkkale’ye taşınmıştır. Yahşihan, 1956 yılında Belediye olmuş ve 1990 yılında ise İlçe yapılmış ve Kırıkkale iline bağlanmıştır.
GENEL
İlçe Kızılırmak nehrinin sağ kıyısında, Kara güney dağının eteklerinde kurulmuştur. Kızılırmak araziyi ikiye böler. İlçenin rakımı 680 metredir. İlçe arazileri: Demirlibel, Ardıçlı tepeleri ile Küre ve Delikli dağları ile çevrilmiştir.
Arazisi oldukça verimlidir. Kaynak suları çoktur. İlçe Kırıkkale il merkezinin en önemli ilçesidir. Çünkü: il merkezine yakın olması nedeniyle birçok resmi ve özel kuruluş burada konuşlanmıştır.
Bunlar arasında öne çıkanlar: Kırıkkale Üniversitesi, Yurt Kur Hizmet Binası, Kırıkkale il sağlık müdürlüğü, Kırıkkale Yüksek ihtisas hastanesi, İl jandarma komutanlığı, Mühimmat ana depo komutanlığı, Organize sanayi bölgesi gibi.
GEZİLECEK YERLER
IRMAK BELDESİ GAR BİNASI
İlçe merkezine 12 km uzaklıkta, Kırıkkale-Ankara karayolu üzerindedir. Tarihi gar binası, 20’nci yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiştir. İki katlı, klasik gar binası mimari tarzındadır. Bu gar binasının batı yönünde 200 metre uzağında tek katlı, beşik çatılı, subasman seviyesi “depo” olarak kullanılan taş bina vardır.
Halen burada depo ve motor bakım bölgeleri olarak hizmet verilmektedir. İki hatlı ray sistemi ile, içte motor bakımının yapıldığı atölye bulunur. Yapı 19’ncu yüzyıl mimari özellikleri gösterir. Irmak garına yeni bir park ve bahçe yaptırılmıştır.
TARİHİ DEMİR KÖPRÜ
İlçe merkezinde Kızılırmak üzerindedir. Osmanlı döneminde Padişah II. Abdülhamit tarafından 1908 yılında yapılmıştır.
Anadolu’nun ilk demir köprüsüdür. Köprünün uzunluğu 98.75 metre, genişliği 3.85 metredir. Yaya ve motorsuz araç trafiğine uygun olarak yapılmıştır. Köprü üç açıklıklı olarak tasarlanmıştır. Tamamen Belçikalı mimar ve mühendisler tarafından tasarlanmıştır. Üç ayaklı köprü, vidalı kazık sistemi üzerinedir.
Her ayakta, altı adet vidalı kazık bulunur. Kazıkların ayaklarla birlikte, toplam uzunluğu 6.50 metredir. Köprünün iki başındaki kagir bağlantı noktaları, kesme taştan örülmüştür. Köprünün kuzeybatısına, orijinal olmayan dördüncü ayak eklenmiştir.
Ayaklar kagir olmadığından ve suyun akışıyla tahribatı azaltacak selyaranlara ihtiyaç kalmamıştır. Köprünün tabliye zemini de restorasyonda yenilenmiş ve parke taşı ile kaplanmıştır.
Köprü demirleri Osmanlı topraklarında üretilmemiştir ancak nerede üretildiğine dair bilgi yoktur. Büyük olasılıkla, demir köprü parçaları yurt dışından demonte olarak gelmiştir.
Bu demonte köprü parçalarının kim tarafından montaj yapıldığı da belli değildir. Ancak köprü üzerindeki demir parçalarda numaralar vardır, buna göre köprünün montajının kolayca yapılması sağlanmıştır.
Kurtuluş savaşı yıllarında Ankara’ya mühimmat taşınmasında önemli rol oynamıştır. Bu köprünün motorlu taşıt ulaşımını sağlayamaması üzerine zamanla köprünün yanına yeni bir betonarme köprü yapıldı ve halen yeni köprü hizmet vermektedir.
Eski köprü sadece yayalar tarafından kullanılıyor.
YAHŞİHAN MERKEZ GAR BİNASI
Kırıkkale-Ankara yolu üzerinde bulunan merkez gar binası, Türkiye’nin doğusunu Ankara’ya bağlayan ana demiryolu hattı üzerindedir.
Bina 1924 yılında yapılmıştır. Erken Cumhuriyet döneminin karakteristik özelliklerini taşır. Kurtuluş savaşı döneminde, İç Anadolu’daki depolarda bulunan ve kağnılarla buraya taşınan cephane, buradan Ankara’ya demiryolu ile taşınmıştır.
SİLAH MÜZESİ
Müze, 1991 yılında “MKE Silahsan” bünyesinde kurulmuştur. Müze ilk olarak 15 Temmuz 1990 tarihinde açılmış, daha sonra daha geniş bir mekanda 2 Kasım 1993 tarihinde açılmıştır.
Müzede: 299 adet eser sergilenmekte olup, bu silahlar 14’ncü yüzyıldan günümüze kadar olan sıra dahilinde teşhir edilmektedir. 15 ve 20’nci yüzyıllar arasında, Osmanlı ve Avrupa ülkelerinde kullanılan silahlar sergileniyor.
Özellikle, 2’nci Dünya savaşı yıllarında Karadeniz bölgesi halkından devlet tarafından toplanan silahlar sergilenmektedir. Müzede sergilenen bu silahların bir kısmı ise, Tophane’de bulunan silah fabrikasından gönderilmiştir.
Savaş sırasında bu silahların bir kısmı, çelik malzeme sıkıntısı çekildiğinden eritilerek namlu çeliği üretilmiştir. Tophane, Anadolu’nun çeşitli yerleri ve askeri fabrikalardan temin edilmiştir.
YENİŞEHİR MAHALLESİ
Yahşihan ilçesinin en büyük mahallesidir. Ama en önemli özelliği, Kırıkkale Üniversitesi buradadır.