Erzincan Çayırlı il merkezinin kuzeydoğusundadır. Denizden yükseklik, rakım 150-20 metredir. Kışları çok soğuk ve uzun geçer, yazlar ise kısadır.
Erzincan il merkezine 114 km uzaklıktadır.
TARİHİ
1473 yılında Otlukbeli savaşından sonra bölge Osmanlıların hakimiyetine girer. 1915 yılında ise, Ruslar bölgede egemendir, sonrasında ise yani Ruslar çekilince İlçeyi Ermeniler ele geçirir. 20 Şubat 1918 tarihinde ise, işgalden kurtarılır.
İlçe 1954 yılında İlçe olmuştur.
Erzincan Çayırlı
GEZİLECEK YERLER
MEZAR TAŞLARI
Erzincan Çayırlı Mezar Taşları
İlçe merkezine bağlı Başköy, Çilhoroz, Sarıgüney ve Verimli köylerindeki 15 mezarda, 20 tane kuş figürünün bulunduğu kompozisyonlar vardır. Bunların dokuz tanesinde, kuşlar ağaç üstündedir. İki örnekte, karşılıklı iki kuş vardır, diğerlerinde tek kuş görülür. Bunlardan 7 tanesinin tarihleri bellidir ve 1898-1960 yılları arasına tarihlenir. Mezarlarda kuş figürlerinin bulunması, Göktürklerin alışkanlığıdır. Orta Asya’ya atıfla, bu kuş figürlerinin ölülerin ruhunun sembolü olduğu kabul görür.
Erzincan Çayırlı Mezar Taşları
Evet bu ismi yazılı köylerde, kuşların mezar taşlarına neden kazındığı sorusuna cevap bulunmamaktadır. Ancak, halk arasındaki efsaneye göre, kuş figürünün bulunması, ölenin cennete gittiğinin ifadesidir. Bu ismi verilen köylerdeki mezar taşlarında kuş figürü alışkanlığı, 1960’lı yıllara kadar sürmüştür.
KONAK
1219 yılında, Karslı Tahir Usta tarafından yapılmıştır. Duvarları yontma taşlarla örülüdür, tavanı ahşap oymalarla süslenmiştir.
YEDİ GÖLLER
Trabzon ve Bayburt sınırındaki dağların arasında yer alan, Haldizen dağları üzerinde Yedigöller bölgesi olarak bilinen ve 2740 metre rakımlı alanda bulunan göller: Aygır gölü, Balıklı göl, Dipsiz göl, İkiz göller, Kara Göl, Sarıçiçek gölü ve Piromer gölüdür. Yedigöller, yöreyi ziyaret eden turistlerin başlıca uğrak yerlerindendir. Göllerden en çok ilgiyi, Aygır gölü ve Balıklı göl görür.
Erzincan Çayırlı Aygır Krater Gölü
AYGIR KRATER GÖLÜ
İlçe merkezine 45 km uzaklıkta Keşiş dağı üstündedir. Gölün bulunduğu yerin rakımı 2850 metredir. Türkiye’nin en yüksek krater göllerinden biridir.
Tabiat güzelliği yanında, krater gölü olması özelliği önem kazanır. Daha doğrusu “maar” tipi bir göldür. Volkanik koninin tıkanması nedeniyle magmanın başka bir noktadan yeryüzüne fışkırması sonucu oluşan göle maar gölü denir.
Erzincan Çayırlı Aygır Krater Gölü
Gölün derinliği 60-70 metre civarındadır. Göl çevresinde, sadece Hakkari’de görüldüğü söylenen “ters lale” görülebilmektedir. Haziran ayında dahi göl çevresinde kar vardır.
Göl çevresinde piknik yapılabilir. Hatta balık bile tutabilirsiniz, çünkü gölde kırmızı pullu alabalık bulunuyor.
Her yıl: Üzümlü Belediyespor ve Üzümlü Spor tarafından ortaklaşa olarak “Tekçam, Aygır Gölü dağ yürüyüşü ve kamp etkinliği” düzenleniyor.
Erzincan Çayırlı Cennetpınar Eski Cami
CENNETPINAR ESKİ CAMİ
Cennetpınarı köyünde bulunan bu caminin mihrap taşındaki tarihi kitabesine göre, 1689 yılında yapılmıştır. Ancak söylentilere göre caminin daha eski olduğu belirtilmektedir. Dış duvarları taş işçiliği, iç kolon, kiriş, doğrama ve döşemesi ise tamamen ahşaptır. Caminin Osmanlının yükselme dönemlerinde inşa edildiği düşünülmektedir. Köylülerin kendi imkanları ile korumaya çalıştıkları bu cami, köye yeni cami yapılmasıyla ilgiden yoksun kalmış ve yıkılmaya yüz tutmuştur, büyük olasılıkla yakın gelecekte yıkılarak yok olacaktır.
Erzincan Refahiye kasabası Osmanlının son dönemlerine kadar Gercanis adı ile bugünkü Günyüzü köyünün bulunduğu yerdedir. Konumunun dağlık ve sarp olması, asayişte birtakım güçlükler yaşanmasına sebep olmuş ve 1872 yılında şimdiki yerine taşınmıştır.
Aynı yıla kadar kullanılagelen Gercanis adı, bu tarihte bölgenin ormanları ve sularının bolluğu, havasının temizliğine atfen refah veren, huzur veren anlamında “Refahiye” olarak değiştirilmiştir. Bu değişikliği yapan ise, Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa’dır.
Erzincan il merkezine 69 km uzaklıktadır. Yükselti fazla olması nedeniyle, kışlar çok soğuk ve uzun, yazlar ise kısa ve serin geçer.
İlçenin batısında çam ormanları bulunur. İlçe merkezinden uluslararası E-80 karayolu geçer.
TARİHÇE
1566-1871 yılları arasında, Erzincan Sancağına bağlıdır ve ismi Gercanis’tir. 1882 yılında ise İlçe merkezi yapılarak (ismi Refahiye olur) Refahiye geçmişinde en önemli tarihi olaylar, Ermeniler tarafından yapılan terör faaliyetleridir. 3 Kasım 1891 tarihinde, Ermenilerin Refahiye’de katliam yapmalarını önlemek için, süvari muhafızları, Çardaklı boğazına gönderilmiştir. Yine ilçe: tarihinde 1939 ve 1992 yılındaki depremlerde oldukça büyük zarar görmüştür. Atatürk, milli mücadelenin başladığı günlerde, 29 Haziran 1919 tarihinde burada bir gece konaklamıştır.
BAL FESTİVALİ
Yılda yaklaşık 350 ton bal üretilmektedir. Her yıl Ağustos ayında, Dumanlı Yaylalarında Bal Festivali düzenlenir.
GEZİLECEK YERLER
Erzincan Refahiye Merkez Camisi
MERKEZ CAMİSİ
Caminin 19’ncu yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı tahmin ediliyor, ancak kitabesi günümüze ulaşmadığından kesin yapım tarihi ve kimin yaptırdığı bilinmiyor.
Cami, yöreye özgü kesme taştan yapılmıştır. Ancak mimarisi incelendiğinde batı etkisi görülür, yani bu camiyi yapan mimar ve ustaların kilise mimarisinden etkilendikleri tahmin edilmektedir. Çünkü bu durum giriş kapısından ve sivri kemerli pencerelerden anlaşılmaktadır. Cami dikdörtgen planlı olup, üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Giriş kapısı üzerinde çatının devamı üçgen bir alınlık vardır. Taş kaide üzerindeki yuvarlak gövdeli minaresi kesme taştan ve tek şerefelidir. Avlusunda Bahattin Paşa şehitliği bulunur.
Erzincan Refahiye Köroğlu Mağarası
KÖROĞLU MAĞARASI
Refahiye ilçe merkezinin 10 km kuzeybatısında, Altköy mevkiindedir.
Mağaraya ulaşım kolaydır. Mağaraya taş merdivenlerle çıkılır. Mağaranın içinde, kesilmiş taşlardan oturma bankları bulunur. Burada oturup termosunuzdan çay ve kahve içebilirsiniz.
Mağaranın içi, 2009 yılında Y. Topaloğlu tarafından yapılan yüzey araştırmasıyla incelenmiştir. Dumanlı dağının kuzey yamacında bulunan mağara daha sonra yerleşim görmüştür. El yapımı mağaranın girişinde, yuvarlak bir kemer vardır.
Bu kemerin yapımında harç olarak toprak kullanılmıştır. Ana kayanın sarp yamacından üstüne çıkılırken yerleşme doğu ve batıya doğru iki kısma ayrılır. Batıya doğru ayrılan bölüm, oval bir alan oluşturur. Ancak kaya basamakları kireç taşından olduğundan basamaklar erimiştir. Kaya basamaklarının üst kısmında da mimari yapılar oluşturulmuştur. Mağaranın üst kısmında, düz bir alan oluşturularak yerleşme alanı olarak kullanılmıştır.
Doğuya doğru daha yüksek ve sarp bir yerleşme oluşturulmuştur. Bu yerleşme Fırat Nehrine (Karasu) açılan bir mağara yerleşmesidir. Alt kısmında ne amaçla kullanıldığı bilinmemekle birlikte çok sayıda niş ve oyuk oluşturulmuştur. Doğu kısmında batıya bakan bir yerleşme yeri daha oluşturulmuştur.
Asıl yerleşim alanının burası olduğu düşünülmektedir. Mağaranın yukarısına doğru çıkılırken, batısına doğru gelen 4 metre boyunda 50 cm derinlikte yer yer 20 cm’e kadar düşen 1 metre yükseklikte bir niş oluşturulmuştur. Yukarı doğru çıkarken yer yer küçük nişler de vardır. Bu alana sal taşlarından ve dere taşlarından oluşturulmuş yuvarlak kemerli bir girişten girilir.
Girişin hemen batısında, büyük bir niş daha vardır. 2.60 metre eninde, 3 metre yüksekliğinde olan nişin kuzey ucunda, 1.40 metre derinlik varken, güney tarafından bu derinlik gittikçe azalmakta, güneyde ise sıfırlanmaktadır.
Mağaranın içinde bulunan izlerin, Köroğlu’nun kır atının izleri olduğu rivayet edilmektedir.
Erzincan Refahiye Bal Kaya
BAL KAYA
Yatan aslan görünümünü andıran kayalardaki oluklara, arılar yaz aylarında yuva yaparlar ve bu yuvalarda oluşan ballar, oluklardan aşağıya aktığından, buraya Bal Kaya ismi verilmiştir.
Erzincan Refahiye Cengerli Köyü Kutlu Tepe Kalıntıları
CENGERLİ KÖYÜ KUTLU TEPE KALINTILARI
Köyün kurucularının Horasandan geldiği söyleniyor. Köyde yaşayanlar asker gönderdiği için, köye cenk-er isminin verildiği söyleniyor. Köyün yakınlarında kime ait olduğu bilinmeyen bir kale kalıntısı vardır. Burada bulunan büyük bir kayanın kale şekline getirildiği ve etrafında kaleye ait olduğu söylenen hamam ve değirmen kalıntıları ile yerleşim kalıntılarına rastlanılmıştır. Bu kalıntıların muhtemelen Roma ve Bizans döneminden kaldığı düşünülmektedir.
Erzincan Refahiye Kadıköy Kilisesi
KADIKÖY KİLİSESİ
Kadıköy halkının 1928 yılında buraya geldiği söyleniyor. Köş ismini, köyde mezarı bulunan bir kadıdan almıştır. 1642 yılına ait resmi defter kayıtlarında, burada 3 Müslüman ve 14 Hıristiyan hanenin yaşadığı yazılıdır. 1896 yılında ise, köyde Müslüman ve Hıristiyan hanelerin yaşadığı anlaşılmaktadır. Köyde hala ayakta olan ve Rumlardan kaldığı söylenen bir kilise mevcuttur. Kilisenin içinin bir bölümü bakımlı bir bölümü bakımsızdır. Kesme taştan yapılan kilisenin giriş kapısı, özellikle bezemeleriyle dikkat çeker. Kapıdaki atkı kaşı üzerinde kabartma olarak haç motifi işlenmiştir. Kilisenin içinde duvar resimleri görülür. Apsisin önünde, ağaçtan yapılmış ince bir işçiliğe sahip bezemeli pano dikkat çeker.
KUTSAL KAYA-ROMA ANTREPOSU
Kökeni Hititlere kadar uzanan Roma Antrepo (limanda bulunan büyük mal deposu) yapısı, kutsal kayanın kuzey kesimindedir ve üç yuvarlak binadan oluşur.
Erzincan Refahiye Dumanlı Yaylaları
DUMANLI YAYLALARI
İlçe merkezine 71 km uzaklıktadır. Denizden yükseklik 2000 metredir. İlçe merkezinden kalkan dolmuşlarda buraya ulaşmak mümkündür. Yaylalar: Soğukgöze ve Karaçam ormanlarının içindedir. Soğuk su kaynakları, iki göleti ve piknik alanları vardır. Bu göletlerden biri Akarsu Göleti, diğeri ise Kalkancı Göletidir. Sulama amaçlı kullanılan göletler, muhteşem güzellikte manzara sunarlar.
Erzincan Refahiye Dumanlı Yaylaları
Burada, her yıl “Dumanlı Yaylası Gençlik ve Doğa Festivali” düzenleniyor. Bu festival kapsamında, doğa yürüyüşü ve off-road araba yarışları düzenleniyor. Özel dizayn edilmiş araçların pilotları, çamur, rampa, su dolu çukurlar ve virajların bulunduğu parkurda yarışıyorlar.
