Bulunduğu konum itibarıyla, birçok yolun kesişim noktasında bulunuyor. Bir kez gittim, burada askeri birlikler var. Tarihi ve turistik yerleri pek öne çıkmamış, sanırım Ruslar tarafından tarihi geçmişinde, üç kez işgal edilmiş olması, hatta Ermeni çetecilerinin vahşetleri, buranın tarihi eserlerinin de yok olmasına neden olmuş.
ULAŞIM
İlçe: batı-doğu istikametindeki E-80 transit kara yolu üzerindedir. (tarihi ipek yolu üzerindedir) Yol: ilçe merkezini tam ortadan ikiye bölmektedir.
Aşkale, bağlı bulunduğu il merkezi olan Erzurum’a, 53 km. uzaklıktadır. Aşkale-Erzincan arasındaki uzaklık: 120 km. Aşkale-Bayburt arasındaki uzaklık: 76 km.
Buraya: demir yolu ile de ulaşmak mümkündür. Demir yolu hattı: 1939 yılında hizmete açılmıştır.
TARİHİ
Yöredeki ilk yerleşim: Karasu ırmağı kıyısındaki kalenin kalıntılarının bulunduğu höyük çevresinde olmuştur. Tarih içindeki isimleri ise: Basara, Şöğayn, Aşhane, Açhane, Kale.
395 yıllarına gelindiğinde Romalılar, 650 yıllarına gelindiğinde Bizanslılar ve 1388 yılında ise, Timur yöredeki egemenliği ele geçirirler. 1273 yılında yapılan Otlukbeli savaşından sonra ise, bu kez Osmanlılar bölgeyi ele geçirirler.
1877-78 yılına gelindiğinde, Aşkale, Ruslar tarafından işgal edilir. 1916 yılında ise, yeniden Rus işgali söz konusu olur. Ancak, 1917 yılında, Ruslar bölgeden çekilirler ve bunun üzerine, elleri silahlı Ermeni çetecileri, yöre halkına baskıya başlar. 1918 yılında ise, bu kez Kazım Karabekir komutasındaki ordumuz tarafından, vahşete son verilir ve Ermeniler yöreden atılırlar.
1923 yılına gelindiğinde: Aşkale, Erzurum’a bağlı bir nahiye haline gelir. 1937 yılında ise kaza olur.
GENEL
Bölgenin denizden yüksekliği: 1650 metredir. Otlukbeli ve Gavur dağları uzantıları arasında, Karasu vadisinin açtığı vadidedir. Yani: genellikle dağlık bir bölge şartları görülmektedir.
Yörede: karasal iklim hüküm sürmekte olup, buna bağlı olarak: kışlar uzun ve soğuk-karlı, yazlar ise kısa, sıcak ve kurak geçer.
İlçe: birinci derece deprem kuşağı üzerindedir. Yöredeki en son deprem: 2004 yılında olmuştur.
Bölgede: bol miktarda, linyit ve krom yatakları bulunmaktadır. İlçe ekonomisinin diğer faktörleri: tarım ve hayvancılıktır. Ancak, yörede sanayi de nispeten gelişmiştir. Yörede:; Aşkale Çimento Fabrikası, Abs Alçı Fabrikası ve Krom Fabrikası bulunmaktadır.
NE YENİR-NE İÇİLİR
Aşkale yöresinde, yöresel lezzetlerden tatmak isterseniz: Çağ kebabı, Den çorbası, bir çeşit mantı olan Hıngel deneyebilirsiniz.
KONAKLAMA
Öğretmenevi İlçe merkezi 442-4151848
GEZİLECEK YERLER
CİNİS HÖYÜK
İlçe merkezine 19 km uzaklıktaki Ortabahçe beldesindedir.
Günümüzde, herhangi bir tarihi değeri yok, çünkü: arkeolojik araştırma yapılmamıştır. Höyükteki ilk yerleşimin, Tunç çağına kadar uzandığı tahmin edilmektedir.
Özellikle Urartular zamanında, yani MÖ.2000-1000 yılları arasında yoğun yerleşim bulunduğu sanılıyor. Höyüğün bulunduğu tepenin yüksekliği: 30 metre, uzunluğu ise, 270 metredir.
Ancak: yörede bulunan evlerin yapımında kullanılmak üzere, höyük üzerinden bol miktarda toprak çekilmesi nedeniyle, höyük, günümüzde yalnızca küçük bir tepe görünümünde kalmıştır. Uzun bir süre sonra, bölge Sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
Umarım ileride resmi arkeolojik kazı çalışmaları yapılır ve höyük hakkındaki ayrıntılı bilgilere ulaşılır, yoksa şu an için sadece küçük bir tepe görüntüsü var. Tepe: şehit tepesi olarak isimlendiriliyor.
AŞKALE KALESİ
Yörede, ilk yerleşimin bulunduğu yerdedir. Kale; 60-70 metrelik bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Kalenin boyutları ise: uzunluğu: 100 metre ve genişliği: 40 metre civarındadır.
Ancak: zaman içinde büyük tahribata uğrayan kale yapısından, günümüze kalan herhangi bir kalıntı bulunmamaktadır. Yani, tarihi-turistik bir önemi yok. Geçmiş dönemlerde, sadece toprak kap parçaları ve çeşitli madeni paralar bulunmuştur.
EVRENLİ KÜMBETİ
İlçe merkezine 25 km. uzaklıkta, Evrenli köyünün hemen karşısındadır. Bu kümbet, kesme taşlardan yapılmıştır. Ancak: kümbette: kitabe ve hatta cenazelik bölümünde sanduka veya mezar taşı bulunmamaktadır. Yani: ne yapılış zamanı ve ne de yaptıran belli değil. Tamamen bir muamma.
AĞVEYİS HANI
İlçe merkezine 33 km. uzaklıkta, Karasu tren istasyonunun bulunduğu köydedir. Kitabesine göre: Osmanlı döneminde yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Yavuz Sultan Selim döneminde yapıldığı ve inşasında: taş, kum, kısrak sütü karışımı kullanıldığı söylenmektedir.
Ancak, daha sonra büyük bir yangın geçirerek tahrip olur ve uzun süre köylülerce samanlık olarak kullanılır.
Yapı: 3 salonlu ve 9 kemerlidir. Ölçüleri: 15 x 30 metredir.
HACIBEKİR KERVANSARAYI
İlçe merkezine, 35 km. uzaklıkta, Hacıbekir köyündedir. Yapıda, kitabe bulunmamaktadır. Ancak; 12-13. yüzyıllar arasında: mimari özellikleri değerlendirilerek Bizanslılar tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Daha sonraki dönemlerde ise, Selçuklular tarafından onarım görmüştür.
ZİRAVANK HARABELERİ
İlçe merkezine, 17 km. uzaklıkta, Koşapınar ve Gölören köyleri arasında, antik dönemlere ait bir şehir kalıntısıdır. Burada: Roma-Bizans dönemlerinde ve takiben, İran-İlhanlı-Osmanlı dönemlerinde yerleşim izleri taşıyan yapı kalıntıları bulunmaktadır. Bu kalıntılar: cami, kilise, manastır, hamam, kervansaray ve han.
KOP ŞEHİTLERİ ABİDESİ
İlçe merkezine, 27 km. uzaklıkta, Kop dağı sırtlarındadır. 1963 yılında, Bayburt Garnizon Komutanı Bedrettin Demirel tarafından yaptırılmıştır.
I. Dünya savaşında yaşanan “kop savunması” Bayburt il sınırları içinde bulunan Bahtlı-Kop dağlarının bulunduğu bölgede gerçekleşmiştir. Çünkü, bu bölge: Erzurum-Trabzon kara yolu üzerindedir. İran transit yolu ve İpek yolu buradan geçmektedir. I. Dünya savaşında, bölgeyi işgale niyetlenen Ruslar, öncelikle bu kop geçidini ele geçirmek için, buraya saldırırlar.
Ancak, yörede oluşturulan milis kuvvetleri, Kop dağında, Rus güçlerine karşı çatışmaya girerler. İki gün süren çatışmalar sonucu, Ruslar yenilgiye uğrarlar. Ancak, daha sonraki Rus saldırıları ile, yaklaşık iki ay süren bölgedeki çatışmalar, Türklerin birçok şehit vermesiyle sonuçlanır ve kalan birlikler, daha geriye çekilmek zorunda kalırlar. Sonuçta, bölgeyi kolayca ele geçireceğini uman Rus güçleri, burada, altı ay kadar süreyle oyalanmak zorunda kalırlar.
