Fas Tarihi Süreç:
30 Mart 1912 tarihinde, ülke, Fransızlar tarafından işgal edilir. Öte yandan; 27 Kasım 1912 tarihinde, İspanyollar’da ülke toprakları üzerinde hak iddia ederler ve ülkenin kuzeyinde, Akdeniz kıyısını işgal ederler.
Fransızlar
1944 yılında başlayan bağımsızlık hareketleri sonucu ise; 2 Mart 1956 tarihinde Fransızlar ve 29 Ekim 1956 tarihinde İspanyol işgalciler ülkeden ayrılırlar.
Burada; en büyük özellik şu. Fransızlar, bu ülkeden, tek kurşun atılmadan işgale son verirler ve ayrılırlar.
Halbuki; aynı Fransızlar, bir süre sonra, Cezayir’den ayrılırken, geride bir buçuk milyon ölü insan bırakırlar. Elbette: hemen aklınıza “neden” sorusu geliyor. Anlatılanlara göre: Faslı ile uğraşmak Fransız’a zor gelmiş ve ülkeden kaçar gibi ayrılmış.
Başkaca bir neden var mı, bilemiyorum. Ama; gerçekten tek kurşun atılmadan, işgale son vermeleri ilginç.
Bu arada; hemen akla, ” Osmanlı, Fas’a geldi mi? diye bir soru geliyor.
Osmanlılar
Evet; Osmanlı Fas’a çeşitli defalar gelmiş ama ülkeyi egemenliği altına almamış. Fas’ın o yıllarda, İspanyollar ile ve kendi içinde bir takım problemleri olduğunda, Faslılar istediğinde,
Osmanlı hep onların yardımına koşar bir tutum izlemiş. Daha ayrıntılı hususlar da var, ama girmek istemiyorum. Çünkü; tarihi kaynakların bunları doğrulamak için yeterli olduğunu sanmıyorum. Tek gerçek şu ki; Osmanlı, birkaç kez bu ülkeye gelmiş, ancak işgal etmemiş. Bir de, malum; Osmanlı zamanında fes, günlük giyimin vazgeçilmez bir parçası. Peki; fes, Fas’tan mı geliyor? Hayır. Osmanlının kullandığı fes, uzun yıllar, Suriye’de İngilizler tarafından işletilen fes fabrikalarında üretilmiş, fesin Fas ile ilgisi yok.
Ülke tarihinde, önemli bir yeri olan, Kral II. Hasan; 1961 yılında tahta geçmesinden, ölümüne kadar, yani 1999 yılına kadar, ülkede hüküm sürmüş.
Ülkede ve ülke dışında, siyasi faaliyetleri ile, önemli işler yapmış.
Yahudiler:
Ülke dışında, özellikle, İsrail devletinin kuruluş aşamasında, kuruluşu destekler ve ülkesinde yaşayan Yahudilerin oraya yerleştirilmesi yönünde, tarihe yansıyan büyük hizmetleri var.
Halen, dünya üzerinde, bir milyon civarında, Fas ülke vatandaşı Yahudi’nin bulunduğu söyleniyor.
Yahudiler, özellikle, Essaouıra şehrinde yoğun olarak yaşamışlar ve halen burada bu kültürün izlerini görmek mümkün.